Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
गोष्ठादीनञ् ७ २२७९ ॥
ભૂતપૂર્વાર્થક સૌષ્ઠ નામને સ્વાર્થમાં નસ્ [] પ્રત્યય થાય છે. ભૂતપૂર્વી ગોષ્ઠઃ આ અર્થમાં યોજ નામને આ સૂત્રથી નર્ પ્રત્યય. ‘કૃષિઃ૦ ૭-૪-૧' થી આદ્ય સ્વર ઔ ને વૃદ્ધિ ઔ આદેશ. વર્ષે૦ ૭-૪-૬૮° થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગોષ્ઠીનો દેશ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ– પહેલાનું ગાયોને રહેવાનું સ્થાન. ॥૭॥
ષા વ્ય—વદ્ ગો૮૦ની
પદ્યન નામને ભૂતપૂર્વ અર્થમાં અથ અને કાવ્ [R]પ્રત્યય થાય છે. યંત્રસ્ય મૂતપૂર્વી ગોઃ આ અર્થમાં મંત્ર નામને આ સૂત્રથી કલ્પ અને વર્દૂ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી મંત્રો ગૌ અને મૈત્રરો ગૌ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ–મૈત્રનો પહેલાનો બળદ. I॥૮॥
વ્યાયે તતુઃ ।।૮૧ની
ષષ્ટ્યન્ત નામને વ્યાશ્રય અર્થ ગમ્યમાન હોય તો હતુ પ્રત્યય થાય છે. અનેકપક્ષના આશ્રયને વ્યાશ્રય કહેવાય છે. અર્જુનસ્ય પક્ષે તેવા અભવનું અને વર્ગસ્થ પક્ષે વિરમવત્ આ અર્થમાં અર્જુન અને વર્જ્ય નામને આ સૂત્રથી તુ []પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી ટેવા અર્જુનતોઽભવનું અને રવિઃ વર્નતોઽમવત્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- દેવો અર્જુનના પક્ષમાં થયા. સૂર્ય કર્ણના પક્ષમાં રહ્યો. અહીં અર્જુન અને કર્ણનો પક્ષ હોવાથી નાનાઅનેક પક્ષો છે. ટી
१२७
