Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 150

મા...]પ્રથમાન્ત પશ્ચમ્યન્ત અને સપ્તયન્ત નામને આ સૂત્રથી ના પ્રત્યય. ગવર્નો, ૭-૪-૬૮' થી અન્ય મા નો લોપ. પર નામને “જો ર૦ ૭-૨-૧૨૪ થી પ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી अधरात्, पश्चात्; दक्षिणात; उत्तराद्, रम्यमागतो वासो वा भावो પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશ- અધર [નીચેની, અપર [બીજી, દક્ષિણ અને ઉત્તર દિશા રમણીય છે... ઈત્યાદિ. અધર, અપર, દક્ષિણ અને ઉત્તર દિશાથી આવેલો...ઈત્યાદિ. અધર, અપર, દક્ષિણ અને ઉત્તર દિશામાં વાસ.ઈત્યાદિ. અહીં તાદૃશ દેશ કાલાર્થક કાર પર વગેરે નામનાં ઉદાહરણો તેમ જ તેનો અર્થ સિં. નં. ૨-૧૧૬માં જણાવેલી]; ઉપરની રીતે સમજવો. ૧૧
वा दक्षिणात् प्रथमा-सप्तम्या आः ७।२।११९॥
પ્રથમાન્ત અને સપ્તયન્ત દિશા અને દેશાર્થક ક્ષણ નામને સ્વાર્થમાં વિકલ્પથી મા પ્રત્યય થાય છે. રક્ષા ાિ રમીયા, दक्षिणो देशो रमणीयः; दक्षिणस्यां दिशि वासः, दक्षिणे देशे वासः ॥ અર્થમાં રક્ષા અને ક્ષિા નામને આ સૂત્રથી મા પ્રત્યય. “ગવર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય મા અને ગ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી રક્ષણા ચં વાતો વા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી મા પ્રત્યય ન થાય ત્યારે “રળિો . ૭-૨-૧૧૭” થી બત પ્રત્યય અને અઘરા૭-ર-૧૧૮થી સાત પ્રત્યય વગેરે કાર્ય
થવાથી રક્ષપાતી, રક્ષા ચં વાતો વા આવો પ્રયોગ થાય છે. ' અર્થક્રમશ - દક્ષિણ દિશા અને દેશ રમણીય છે. દક્ષિણ દિશા
અને દેશમાં વાસ. ll૧૧૨
आ-ऽऽही दूरे ७।२।१२०॥
દૂર વિશેષણથી વિશેષિત પ્રથમાન્ત અને સપ્તયન્ત દિશા
१४५