________________
પૂર્તિ, પ્ અને સુરભિ નામને ાન્ય નામની સાથે પ્રાર્થ૦૩-૧૨૨' થી બહુવ્રીહિસમાસ. આ સૂત્રથી સમાસાન્ત તૂ [૬] પ્રત્યય. અવળૅ૦૭-૪-૬૮° થી અન્ય આનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સુગન્ધિ, તિન્ધિ, ચિ અને મિન્ધિ પ્રમુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સુગન્ધિ દ્રવ્ય. ખરાબ કોવાઈ ગયેલા ગન્ધવાળું દ્રવ્ય. ઉત્કટગન્ધવાળું દ્રવ્ય. સારા ગંધવાળું દ્રવ્ય. શુળ કૃતિ વિષ્ણુ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ, જૂતિ, પ્ અને સુમિ નામથી પરમાં રહેલો ગુણવાચક જ ન્ય શબ્દ છે અન્તમાં જેના એવા બહુવ્રીહિસમાસને ફ્ક્ત સમાસાન્ત પ્રત્યય થાય છે. તેથી શોમના પન્યા અન્ય આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવ્રીહિસમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી મુખ્ય આપળિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- સારા સુગન્ધી દ્રવ્યો છે જેના એવો વ્યાપારી. અહીં ન્ય નામ ગન્ધવદ્ દ્રવ્યાર્થક હોવાથી તદન્ત બહુવ્રીહિસમાસને આ સૂત્રથી સમાસાન્ત તુ પ્રત્યય થતો નથી. ૧૪૪॥
बाऽऽगन्तौ ७|३|१४५॥
ક્ષુ, તિ, બ્લૂ અને સુય નામથી પરમાં રહેલો આહાર્ય ગુણાર્થક “ શબ્દ છે અન્તમાં જેના એવા બહુવ્રીહિસમાસને વિકલ્પથી સમાસાન્ત ફ્ક્ત પ્રત્યય થાય છે. શોમનો ઇન્ફોસ્ય, પૂતિર્જમ્પોસ્ય, ઇટો ન્યોત્સ્ય અને સુમિર્ગાવોq આ વિગ્રહમાં સુ, વૃત્તિ, બ્લુ અને મિ નામને ગન્ય નામની સાથે જાય૦ ૨૧-૨૨ થી બહુવ્રીહિસમાસ. આ સૂત્રથી સમાસાન્ત તુ [૬] પ્રત્યય. વર્ષે ૭-૪૬૮' થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સુગન્ધિ: જાવ, ભૂતિયાષિ, યાન્વિઃ અને સુરભિાન્વિ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ૬ સમાસાન્ત પ્રત્યય થાય ત્યારે સુન્ધઃ વ્હાય, તિત્ત્વઃ, વૃત્ત્વ અને સુરભિાન્તઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સારા ગન્ધવાળું
२४८
