Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ब्रहम-हस्ति-राज-पल्या वर्चसः ७३८३॥
હરિનું નું અને અન્ય નામથી પરમાં રહેલા સર્વ નામ છે અત્તમાં જેના એવા સમાસને સમાસાન મા [ગી પ્રત્યય થાય છે. વળી વર્ષ, હરિનો , રો વર્ષ અને પાચ વર્ષ આ વિગ્રહમાં “વફાય૦ -૭૬ થી તસ્કુરુષ સમાસ. આ સૂત્રથી સમાસાન્ત કા [ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી ब्रह्मवर्चसम, हस्तिवर्चसम्, राजवर्चसम् मने पल्यवर्चसम् भावी प्रयोग થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- બ્રહ્મચર્યની શતિ. હાથીની શતિ. રાજાની શક્તિ. પલ્ય ચિટઈથી બનાવેલું અનાજનું પાત્ર) ની શકતિ. ટા,
प्रतेकरसः सप्तम्याः ७।३।८४॥
ત્તિ શબ્દથી પરમાં રહેલ સપ્તયન્ત ૩ નામ છે અત્તમાં જેના એવા સમાસને બા નંગ સમાસાન્ત પ્રત્યય થાય છે. આ અર્થમાં “મિત્તિ. --' થી પ્રતિ અવ્યયને ૩ નામની સપ્તયન્ત નામની સાથે અવ્યવીભાવસમાસ. આ સૂત્રથી સમાસાન્ત શત પ્રત્યય ઈત્યાદિ કાર્ય થવાથી પ્રત્યુદર આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ– હૃદયમાં. સત્તા કૃતિ વિ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રતિ શબ્દથી પરમાં રહેલ સપ્તશ્યન્ત જ તું નામ જેના અન્તમાં છે એવા સમાસને સમાસાન્ત બત પ્રત્યય થાય છે. તેથી પ્રતિકાતમુર આ વિગ્રહમાં “પ્રત્યવત્ર - જ” થી તસ્કુરુષસમાસ...વગેરે કાર્ય થવાથી બહુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં સપ્તયન્ત જ નામ અત્તમાં ન હોવાથી આ સૂત્રથી સમાસાન મા પ્રત્યય થતો નથી. અર્થ-દદય સુધી પહોંચેલું. ૮ના
२१३
