Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અન્યો વા વિઃ આ અર્થમાં ત્, તત્, વિષ્ણુ અને અન્ય નામને આ સૂત્રથી ઉત્તર [અર] પ્રત્યય. “હિત્યત્ત્વ૦ ૨-૧-૧૧૪' થી અન્ય સ્વરાદિ અત્, ફ્લુ અને ” નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી યતો भवतोः कठादिस्ततर आगच्छेद् एवं कतरः अने अन्यतरः भावो પ્રયોગ થાય છે. અર્થ તમારા બેમાં કઠાદિ છે—તે આવે. તમારા બેમાં કોણ અથવા બીજો કઠાદિ છે. ॥૧૩॥
बहूनां प्रश्ने तमश्च वा ७ | ३ |५४ ॥
ઘણામાંથી નિર્ધાર્યાર્થક [જીઓ સ.નં. ૭-૩-૧૨] પત, તંત, વિષ્ણુ અને અન્ય શબ્દને પ્રશ્નના વિષયમાં તન [બતમ] પ્રત્યય અને તર [અંતર] પ્રત્યય વિકલ્પથી થાય છે. મવતાં યુઃ સરક, અન્યો વા ગતિઃ આ અર્થમાં યત, તત, વિખ્ અને અન્ય નામને આ સૂત્રથી ઉતમ અને ઉત્તર પ્રત્યય. હિત્યન્ય૦ ૨-૧-૧૧૪° થી અન્ય અત્, પ્ અને જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પતો, પતરો बा भवतां कठादिस्ततमस्ततरो वा यातु एवं कतमः, कतरः खने અન્યતમ, અન્યતઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી તન કે ઉત્તર પ્રત્યય ન થાય ત્યારે પણ્ અને તત્ નામને ‘ત્યાવિસર્વા ૭-૩-૧૧' થી અન્યસ્વરની પૂર્વે અ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી અથવા કોઈ પણ પ્રત્યય ન થવાથી યો યો વા અને સ સ વા મવતાં ઇ....ઈત્યાદિ પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-તમારા બધામાં જે કઠ છે તે જાય. તમારા બધામાં કોણ કઠ છે ?, તમારામાં અન્ય કઠ છે. અહીં પ્રશ્નનો વિષય હોય ત્યારે વિષ્ણુ ને સ્તન વગેરે પ્રત્યયનું વિધાન સમજવું. પ્રશ્નનો વિષય યંત્ર, તંત્ કે અન્ય શબ્દને સંભવિત નથી. ॥૪॥
वैकात् ७|३|५५॥
ઘણાઓમાં નિર્ધાર્યાર્થક [જીઓ સૂ.નં. ૭-૩-૧૨] પદ્મ નામને
१९७
