Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
वारे कृत्वस् ७।२।१०९॥
વારાર્થક સંખ્યાવાચક નામને વારવત્ ધાત્વર્થ-ક્રિયામાં ત્વત્ પ્રત્યય થાય છે. ધાત્વર્થ-ક્રિયાનું અયુગપદ્ વૃત્તિત્વ [રહેવું] અથવા ધાત્વર્થના કાલને વાર કહેવાય છે. પદ્મ વારાળિ મુદ્દે આ અર્થમાં પર્શ્વનૢ નામને આ સૂત્રથી ખ્વનું પ્રત્યય. નાનો ૨-૧૧૧' થી પડ્વન્ નામના અન્ય ર્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પગ્યો મુદ્દે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-પાંચ વાર ખાય 8.1190811
દ્વિ-ત્રિ-ચતુઃ સુપુ ાર।૧૧૦ની
વારાર્થક દ્વિ, ત્રિ અને ઘતુ નામને વારવ ્ ધાત્વર્થમાં સુર્ પ્રત્યય થાય છે. દ્વે વારે, કોળિ વાણિ, ચત્વાતિ વાળિ વા મુદ્દે આ અર્થમાં દ્વિ, ત્રિ અને ચતુતુ નામને આ સૂત્રથી સુવ્ [૬]પ્રત્યય. વતુ+તુર્ [૬]આ અવસ્થામાં ત્ જ્ઞઃ ૨-૧-૧૦’ થી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી દ્વિ, ત્રિ, અને ચતુર્ભુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ– બે વાર ખાય છે. ત્રણ વાર ખાય છે. ચાર વાર ખાય 9. 1199011
एकात् सकृच्चास्य ७२।१११॥
વારાર્થક પુ નામને વારવદ્ ધાત્વર્થમાં સુર્ પ્રત્યય થાય છે. અને હ્ર નામને સત્ આદેશ થાય છે. પ વાર મુક્તે આ અર્થમાં પુર્જા નામને આ સૂત્રથી મુત્યુ [6] પ્રત્યય; અને પદ્મ નામને સત્ આદેશ.. 'પલક્ષ્ય ૨-૧-૮૧' થી સુવ્ [૧] નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સર્જ્ડ મુદ્દે આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ એકવાર ખાય છે. ૧૧૧॥
१४०
