Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
૧-૧૧૪' થી અન્ય વ્ અને अन् નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી त्रिंशं योजनशतम् योजनसहस्रम् वा अने एकादशं योजनशतम् योजनसहनम् વા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ— ૧૨૦ યોજન, ૧૦૨૦ યોજન. ૧૩૦ યોજન, ૧૦૩૦ યોજન. ૧૧૧ યોજન, ૧૦૧૧ યોજન. અહીં સમજી શકાય છે કે પ્રથમાન્ત પદાર્થ વીશ ત્રીશ કે અગ્યાર અધિક છે અને શત કે સહસ્ર વિશિષ્ટ તે વસ્તુ છે. [યોજન છે.]
તાંમિતિ વિષ્ણુ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શત્યાઘન્ત સખ્યાવાચક પ્રથમાન્ત નામને; પ્રથમાન્નાર્થ અધિક અને તત્સંખ્ય [શત અને સન્ન સંખ્યાવિશિષ્ટ જે પદાર્થ છે તે ] જ હોય તો સપ્તમ્યર્થ શત અને સહન્ન અર્થમાં ૩ પ્રત્યય થાય છે. તેથી વિંશતિ ર્તા અધિવા અસ્મિનું યોગનતે આ અર્થમાં વિંશતિ નામને આ સૂત્રથી ૪ પ્રત્યય થતો નથી. કારણ કે અહીં પ્રથમાન્ત પદાર્થ વીશ, અધિક દંડસ્વરૂપ છે પરન્તુ તત્સંખ્ય [યોજન] નથી. અર્થ – વીશ દંડ અધિક છે જેમાં એવા સો 4184. 1194811
सङ्ख्यापूरणे डट् ७।१।१५५॥
ષદ્યન્ત સંખ્યાવાચક નામને સાના પૂરણ અર્થમાં દૂ પ્રત્યય થાય છે. વ્યાવશાનાં પૂરળી આ અર્થમાં વશનું નામને આ સૂત્રથી ૩૬ [૧] પ્રત્યય. ‘હિત્યન્ય૦ ૨-૧-૧૧૪' થી અન્યસ્વરાદિ અન્ નો લોપ. ાવશ નામને ‘અળગે ૨-૪-૨૦ થી ી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી વશી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ—અગ્યારસ. સત્સ્યેતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ષદ્યન્ત સંખ્યાવાચક નામને સખ્યાના જ પૂરણ અર્થમાં જૂ [] પ્રત્યય થાય છે. તેથી પુજાવશાનામુદ્ધિાળાં પૂરનો
७१
