________________
માર્ગદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧ શ્લોક :
मार्गः प्रवर्तकं मानं शब्दो भगवतोदितः ।
संविग्नाशठगीतार्थाचरणं चेति स द्विधा ।।१।। અન્વયાર્થ :
મા =માર્ગ વર્તવ=પ્રવૃત્તિજનક માનં-માન છે=પ્રમાણ છે (અને) :=તે મવતોતિ: શબ્દ =ભગવાન વડે કહેવાયેલ શબ્દ =અને સંવિના ટળતાર્યાઘરસંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થતી આચરણા રૂતિ એમ ક્રિથા બે પ્રકારે છે. ૧૫ શ્લોકાર્ચ :
માર્ગ પ્રવૃત્તિજનક પ્રમાણ છે, (અને) તે ભગવાન વડે કહેવાયેલ શબ્દ, અને સંવિગ્ન-અશઠગીતાર્થની આયરણા એમ બે પ્રકારે છે. [૧] ટીકા :
मार्ग इति-(मार्गः) प्रवर्तकं-स्वजनकेच्छाजनकज्ञानजननद्वारा प्रवृत्तिजनकं, मानं-प्रमाणम्, स च भगवता-सर्वज्ञेनोदितो विधिरूपः शब्दः, संविग्नाः= संवेगवन्तो, अशठा=अभ्रान्ता, गीतार्थाः स्वभ्यस्तसूत्रार्थाः, तेषामाचरणं चेति द्विधा, विधेरिव शिष्टाचारस्यापि प्रवर्तकत्वात्, तदिदमाह धर्मरत्नप्रकरणकृत् -
IT કામળીડું ઝહવા સંવિ/વહુનારૂUi fa I? ” ટીકાર્ચ -
(મા) પ્રવર્ત....ત્તિ માર્ગ પ્રવર્તક સ્વજનક ઈચ્છાજનક જ્ઞાતજાત દ્વારા પ્રવૃત્તિજનક પ્રમાણ છે અર્થાત્ પ્રવૃત્તિજનક એવી ઈચ્છા, તેનું જનક એવું જ્ઞાન, તેના જતન દ્વારા પ્રવૃત્તિજનક માર્ગ પ્રમાણ છે; અને તેત્રમાર્ગ, ભગવાન વડે સર્વજ્ઞ વડે, કહેવાયેલ વિધિરૂપ શબ્દ છે, અને સંવિગ્સ= સંવેગવાળા, અશઠ-અભ્રાંત, ગીતાર્થ=સુઅભ્યસ્ત સૂત્રાર્થવાળા, તેઓનું આચરણ, એમ બે પ્રકારનો છે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે ભગવાન વડે કહેવાયેલા વચનરૂપ માર્ગને માર્ગ સ્વીકારી શકાય, પરંતુ ભગવાનના વચનથી અન્ય કોઈ આચરણાને માર્ગ કેમ કહી શકાય? તેથી કહે છે –
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
