________________
૬૪
માર્ગદ્વાચિંશિકા/બ્લોક-૨પ ‘દ્રવ્યત્વેT' - અહીં ‘પ'થી એ કહેવું છે કે સંવિગ્નપાક્ષિકની આચરણામાં દ્રવ્યપણું ન હોય તો તો તેમની આચરણા અક્ષત છે, પરંતુ દ્રવ્યપણું હોવા છતાં પણ પ્રધાનપણું હોવાને કારણે તેમની આચરણા અક્ષત છે.
મિથ્યાશા' - અહીં ‘પ'થી એ કહેવું છે કે સમ્યગ્દષ્ટિને તો ઉત્તરના ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિ માટે ગીતાર્થોએ આવશ્યક આપવાનું સ્વીકાર્યું છે, પરંતુ મિથ્યાષ્ટિઓને પણ સમ્યગ્દર્શનરૂપ માર્ગમાં પ્રવેશ કરાવવા માટે ગીતાર્થો વડે આવશ્યક આપવાનું સ્વીકારાયું છે. ટીકા -
द्रव्यत्वेऽपीति-तदावश्यकस्य भावसाध्वपेक्षया द्रव्यत्वेऽपि प्रधानत्वाद्= इच्छाद्यतिशयेन भावकारणत्वाद् द्रव्यपदस्य क्वचिदप्रधानार्थकत्वेन क्वचिच्च कारणार्थकत्वेनानुयोगद्वारवृत्तौ व्यवस्थापनात् तथाकल्पात्=तथाचारात्, तदावश्यकं, तेषामक्षतं, यतो मार्गप्रवेशाय मिथ्यादृशामपि तदावश्यकं मतं= गीतार्थैरङ्गीकृतं, अभ्यासरूपत्वात्, अस्खलितत्वादिगुणगर्भतया द्रव्यत्वोपवर्णनस्यैतदर्थद्योतकत्वाच्च ।।२५।। ટીકાર્થ :
તાવસ્થ ..... તાતત્વી / તદ્આવશ્યકનું તેના આવશ્યકતું સંવિગ્સપાક્ષિકવા આવશ્યકતું, ભાવસાધુની અપેક્ષાએ દ્રવ્યપણું હોવા છતાં પણ પ્રધાનપણું હોવાને કારણે ઈચ્છાદિના અતિશયથી ભાવ આવશ્યકનું કારણ પણું હોવાને કારણે તથવિત્પાતે પ્રકારની આચરણા હોવાથી જે પ્રકારે પોતાની શક્તિ છે તે પ્રકારે આચરણા હોવાથી, તેઓનું સંગ્નિપાક્ષિકતું, તે આવશ્યક, અક્ષત છે=મોક્ષફલ પ્રતિ કારણભાવરૂપે અક્ષત છે, એમ અત્રય છે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે દ્રવ્ય આવશ્યક નિષ્ફળ છે, તે બતાવવા માટે આ ક્રિયા દ્રવ્યક્રિયા છે તેમ કહેવાય છે. તેથી તેવી દ્રક્રિયાને ભાવઆવશ્યકનું કારણપણું કઈ રીતે કહેવાય ? તેમાં હેતુ કહે છે –
દ્રવ્યપદનું કોઈક સ્થાને અપ્રધાનઅર્થકપણાથી અને કોઈક સ્થાને કારણઅર્થકપણાથી અનુયોગદ્વારની વૃત્તિમાં વ્યવસ્થાપન છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
