________________
૮૬
માર્ગદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૩૦-૩૧ આ ત્રણ પ્રકારના સાધુવેશધારીઓને શાસ્ત્રમાં અનુક્રમે ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યમ અને અધમ બુદ્ધિવાળા બતાવ્યા છે અર્થાત્ (૧) ગુણી સાધુઓ ઉત્કૃષ્ટ બુદ્ધિવાળા છે=માર્ગગામી એવી ઉત્કૃષ્ટ બુદ્ધિવાળા છે; કેમ કે સર્વજ્ઞના વચનના નિયંત્રણ નીચે વીતરાગ થવાને અનુકૂળ સમ્યક્ ઉદ્યમ કરનારા છે. (૨) ગુણરાગી સાધુઓ મધ્યમ બુદ્ધિવાળા છે=મધ્યમ માર્ગગામી બુદ્ધિવાળા છે; કેમ કે ભગવાનના વચનાનુસાર ચાલવા માટે અક્ષમ હોવા છતાં ભગવાનના વચનાનુસાર ચાલવાની બલવાન ઇચ્છાવાળા છે, અને માર્ગમાં ચાલનારા પ્રત્યે બદ્ધરાગ ધારણ કરીને સ્વશક્તિ અનુસાર ભગવાનના વચન પ્રમાણે કંઈક ઉદ્યમ કરે છે; અને (૩) ગુણષી સાધુઓ અધમ બુદ્ધિવાળા છે=સર્વથા માર્ગગામી બુદ્ધિના અભાવવાળા છે; કેમ કે સાધુનો વેશ ગ્રહણ કર્યા પછી ભગવાનના વચનાનુસાર ચાલતા નથી, અને વચનાનુસાર ચાલવા પ્રત્યેના પક્ષપાતવાળા પણ નથી; પરંતુ સ્વછંદ મતિથી ચાલતા હોવા છતાં “અમે ભગવાનના માર્ગ પ્રમાણે ચાલીએ છીએ” તેવી બુદ્ધિ કરીને ગુણવાન સાધુ પ્રત્યે દ્વેષ ધારણ કરે છે. ૩૦મી શ્લોક :
ते च चारित्रसम्यक्त्वमिथ्यादर्शनभूमयः ।
अतो द्वयोः प्रकृत्यैव वर्तितव्यं यथाबलम् ।।३१।। અન્વયાર્થઃ
=અને તે તેઓ સાધુવેશમાં રહેલા ગુણી, ગુણરાગી અને ગુણદ્વેષી વારિત્રસર્વામિથ્યવર્ઝનમૂમય =ચારિત્ર, સમ્યક્ત્વ અને મિથ્યાદર્શનની ભૂમિ છે. સત =આથીeત્રણ ભૂમિ છે આથી, દયો =બેમાં ગુણી અને ગુણરાગી રૂપ બેમાં યથાવતzબલ પ્રમાણે પ્રત્યેવ વર્તિતવ્યં=સ્વભાવથી જ વર્તવું જોઈએ=માત્ર આચરણાથી નહીં, પરંતુ ગુણી અને ગુણરાગી બેમાંથી જેમાં પોતે વર્તી શકે તેમાં પોતાની શક્તિ અનુસાર સ્વભાવથી જ તે રૂપે રહેવું જોઈએ. ૩૧II શ્લોકાર્ચ -
અને તેઓસાધુવેશમાં રહેલા ગુણી, ગુણરાગી અને ગુણદ્વેષી સાધુઓ ચારિત્ર, સમ્યકત્વ અને મિથ્યાદર્શનની ભૂમિ છે=ભૂમિકાવાળા છે. આથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
