________________
માર્ગદ્વાત્રિંશિકા/બ્લોક-૨૫
૬૫
અહીં પ્રશ્ન થાય કે દ્રવ્યઆવશ્યક એ શાસ્ત્રાનુસારી ક્રિયા નથી, તેથી તે ક્રિયા કઈ રીતે મોક્ષને અનુકૂળ નિર્જરાનું કારણ બને ? તેથી કહે છે
જે કારણથી માર્ગપ્રવેશ માટે મિથ્યાદૅષ્ટિઓને પણ તે આવશ્યક મનાયું છે=ગીતાર્થો વડે આપવાનું સ્વીકારાયું છે.
--
પૂર્વમાં સ્થાપન કર્યું કે સંવિગ્નપાક્ષિકનું તે પ્રકારે આચરણ હોવાને કારણે તેઓનું આવશ્યક અક્ષત છે. ત્યાં પ્રશ્ન થાય કે નિર્જરા પ્રત્યે પરિણામ કારણ છે, ક્રિયાઓ નહીં, અને પ્રધાન દ્રવ્યઆવશ્યકમાં પણ ક્રિયાઓની પ્રધાનતા છે, પરિણામની ગૌણતા છે. તેથી પ્રધાન એવી પણ દ્રવ્યક્રિયાઓ કઈ રીતે નિર્જરાનું કારણ બને ? અર્થાત્ બને નહીં. તેથી સંવિગ્નપાક્ષિકની ક્રિયાઓ અક્ષત કેમ છે ? તેમાં હેતુ કહે છે --
અભ્યાસપાત્–અભ્યાસરૂપપણું છે=સંવિગ્નપાક્ષિકની આવશ્યક ક્રિયામાં ભાવઆવશ્યકની નિષ્પત્તિને અનુકૂળ અભ્યાસરૂપપણું છે.
સંવિગ્નપાક્ષિકની ક્રિયા અભ્યાસરૂપ હોવાને કા૨ણે અક્ષત છે, એમ સ્થાપન કર્યું. હવે અનુયોગદ્વારમાં આગમથી દ્રવ્યઆવશ્યક શું છે ? તે બતાવવા માટે જે કથન કર્યુ છે, તેના વચનથી પણ સંવિગ્નપાક્ષિકની આવશ્યક ક્રિયા અક્ષત છે, તે બતાવવા માટે બીજો હેતુ કહે છે -
અને અસ્ખલિતત્વાદિ ગુણગર્ભપણાથી દ્રવ્યત્વના ઉપવર્ણનનું= અસ્ખલિતત્વાદિ ગુણગર્ભપણાથી કરાતી આવશ્યક ક્રિયામાં દ્રવ્યત્વના ઉપવર્ણનનું, આ અર્થઘોતકપણું છે=સંવિગ્નપાક્ષિકની દ્રવ્યક્રિયા ભાવઆવશ્યકનું કારણ હોવાથી અક્ષત છે, એ અર્થનું ઘોતકપણું છે. ।૨૫।। *. ‘ચ્છાતિશયન' - અહીં ‘વિ’ પદથી ક્રિયાકાળમાં થતો હર્ષ, ધૃતિ આદિ ભાવોનું ગ્રહણ કરવું.
* ‘અસ્મ્રુતિતત્વવિ'
અહીં ‘ત્િ’થી અમીલિતત્ત્વાદિનું ગ્રહણ કરવું.
ભાવાર્થ:
સંવિગ્નોનું પ્રધાન દ્રવ્ય આવશ્યક :
સંવિગ્નપાક્ષિકો સાધ્વાચારની આવશ્યકાદિ ક્રિયાઓ કરે છે, છતાં તે ક્રિયાઓ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
