________________
૧
માર્ગદ્વાબિંશિકા/શ્લોક-૨૬-૨૭ ભાવાર્થ :નિજમતિથી કરાયેલ માર્ગભેદની અસુંદરતા :
કોઈ સાધુ આરાધક હોય, શાસ્ત્રાનુસારી ક્રિયા કરતા હોય, ભગવાનના વચનાનુસાર સન્માર્ગનો ઉપદેશ આપતા હોય; આમ છતાં, કોઈ સ્થાનમાં શાસ્ત્રવચનાનુસાર પોતાને પદાર્થનો નિર્ણય ન હોય, અને સ્વમતિથી પદાર્થને યથાતથ જોડીને જે કંઈ માર્ગભેદ કરે, અથવા ભગવાનના વચનથી અન્ય પ્રકારનો માર્ગ બતાવે, તે સુંદર બુદ્ધિથી બતાવાતો હોય તોપણ સુંદર નથી અર્થાત્ પોતાના માનાદિ અર્થે કે પોતાના પ્રમાદને છુપાવવા અર્થે માર્ગભેદ કરે તે તો સુંદર નથી, પરંતુ લોકોના હિતના આશયથી, ભગવાનના વચનના પરમાર્થને બતાવવાના ઉત્તમ આશયથી, સ્વમતિકલ્પના દ્વારા માર્ગની પ્રરૂપણા કરે, તોપણ તે સુંદર નથી. આથી શાસ્ત્રોને ઉચિત સ્થાને જોડવાની જેઓની શક્તિ નથી તેવાઓને ઉપદેશ આપવાનો શાસ્ત્રકારોએ નિષેધ કર્યો છે. રા. અવતરણિકા :
પૂર્વશ્લોક-૨૬માં કહ્યું કે નિજમતિથી કરાયેલો માર્ગભેદ સુંદર નથી. હવે કેટલાક સાધકો આચરણામાં પ્રમાદી હોવા છતાં માર્ગભેદ કરતા નથી, તેને કહેનારું શાસ્ત્રવચન છે, તે બતાવે છે – બ્લોક :निवर्तमाना अप्येके वदन्त्याचारगोचरम् ।
आख्याता मार्गमप्येको नोञ्जीवीति च श्रुतिः ।।२७।। અન્વયાર્ચ -
=એક-એક પ્રકારના સાધુઓ રિવર્તમાન પ=વિવર્તમાન પણ સંયમથી તિવર્તમાન પણ મારોવર—આચારના વિષયને= યથાવસ્થિત આચારના વિષયને વત્તિ કહે છે, અને =એકએક પ્રકારના સાધુઓ મા મરાતા=માર્ગને કહેનારા છે, ૩જીનીવિ-ઉછજીવી નથી નિર્દોષ સંયમની આચરણા કરનારા નથી. રૂતિ એ પ્રમાણે પિકપણ શ્રુતિઃ શ્રુતિ છે શાસ્ત્રવચન છે. રા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
