________________
39
માર્ગદ્વાચિંશિકા/બ્લોક-૧૭ શ્લોક :
गीतार्थपारतन्त्र्येण ज्ञानमज्ञानिनां मतम् ।
विना चक्षुष्मदाधारमन्धः पथि कथं व्रजेत् ।।१७।। અન્વયાર્થ :
નીતાર્થ પરતોmeગીતાર્થતા પારતંત્રથી મનનાં અજ્ઞાનીઓને જ્ઞાનમ્ મતzજ્ઞાન મનાયું છે. ચક્ષુખવાળા વિના-દેખતા મનુષ્યના આધાર વિના
ન્ય =અંધ પુરુષ પfથ માર્ગમાં કથં ત્રનેત્ ? કેવી રીતે જાય ? અર્થાત્ જઈ ન શકે. I૧૭ના. શ્લોકાર્ય :
ગીતાર્થના પાતંત્ર્યથી અજ્ઞાનીઓને જ્ઞાન મનાયું છે. દેખતા મનુષ્યના આધાર વિના અંધ પુરુષ માર્ગમાં કેવી રીતે જાય ? અર્થાત્ ન જઈ શકે. ||૧૭ll ટીકા :___ गीतार्थेति-मुख्यं ज्ञानं गीतार्थानामेव, तत्पारतन्त्र्यलक्षणं गौणमेव તાતાર્થોનામિતિ માd: I૭TI ટીકાર્ય :મુઘં ... ભાવ: ||
શ્લોકથી અભિવ્યક્ત થતા અર્થને સ્પષ્ટ કરે છે – મુખ્ય જ્ઞાન ગીતાર્થોને જ છે, અને તેના પાતંત્ર્ય સ્વરૂપ-ગીતાર્થના પાતંત્ર્ય સ્વરૂપ, ગૌણ જ તે જ્ઞાન, અગીતાર્થોને છે, એ ભાવ છે=શ્લોકનું તાત્પર્ય છે. I૧૭ા ભાવાર્થ :ગીતાર્થના પાતંત્ર્યથી જ અજ્ઞાનીઓમાં જ્ઞાન -
ભગવાનના વચનને ઉચિત સ્થાને સર્વત્ર યોજન કરી શકે તે પ્રકારનો વિશદ બોધ જે સાધુઓને નથી, તેઓ અજ્ઞાની છે. આમ છતાં કલ્યાણનું કારણ એવું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
