________________
૪3
માર્ગદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૯ આગમમાં પણ કહેવાયું છે –
દ્રવ્યથી નમતા પણ=બાહ્ય આચરણા કરતા પણ, કેટલાક જીવિત=સંયમજીવનને, વિપરિણામ પમાડે છે." (આચારાંગ -૪-૧૯૧)
આગમતા અર્થને સ્પષ્ટ કરે છે – દ્રવ્યથી તમતા પણ કેટલાક=દ્રવ્યથી બાહ્ય આચરણા કરતા પણ કેટલાક સાધુઓ, સંયમજીવિત=સંયમજીવનને, વિપરિણામ પમાડે છેઃવાશ કરે છે, એ પ્રમાણેનો આનો=આગમવચનતો, અર્થ છે. ‘તિ' શબ્દ આચારાંગના ઉદ્ધરણના સ્પષ્ટીકરણની સમાપ્તિમાં છે. ll૧૯.
‘સમુદાયા' – અહીં ‘મા’ ‘વાર' અર્થમાં છે. - “તંગ' - અહીં ‘પથી એ કહેવું છે કે જેઓ સમુદાયને છોડીને જવાના પ્રયત્નવાળા નથી, તેઓ તો જ્ઞાનાદિ સંપત્તિના ભાજન થાય છે, પરંતુ જેઓ ગીતાર્થના નિવારણથી સમુદાયમાં પાછા ફર્યા તેઓ પણ જ્ઞાનાદિ સંપત્તિના ભાજન થાય છે.
નમન્તોડગે' ઉદ્ધરણમાં રહેલ નમન્તોડવે' માં “પ'થી એ કહેવું છે કે દ્રવ્યથી આચરણ ન કરતા હોય તેઓ તો સંયમજીવનનો નાશ કરે છે, પરંતુ જેઓ દ્રવ્યથી સારી આચરણ કરે છે, તેઓ પણ સંયમજીવનનો નાશ કરે છે.
ભાવાર્થ :
ગીતાર્થને છોડી દુષ્કર તપ કરનારા સાધુઓમાં અજ્ઞાનાવિષ્ટતા :
જે સાધુઓ ગીતાર્થના પારતંત્રને છોડીને બાહ્ય સારી આચરણાઓ કરે છે, તેમાં મોક્ષમાર્ગની પ્રવૃત્તિ કરવાને અનુકૂળ જ્ઞાન નથી, એમ પૂર્વમાં કહ્યું, અને અવતરણિકામાં પ્રશ્ન કર્યો કે જો તેમનામાં જ્ઞાન ન હોય તો દુષ્કર એવી માસક્ષમણાદિ પ્રવૃત્તિઓ તેઓ કેમ કરે છે ? એથી ગ્રંથકારશ્રી બતાવે છે કે જે સાધુઓ ગીતાર્થના પારતંત્રને છોડીને દુષ્કર એવી માસક્ષમણાદિ ક્રિયાઓ કરે છે, તેઓ પ્રાયઃ અભિન્નગ્રંથિવાળા છે અર્થાત્ પ્રાયઃ મિથ્યાદૃષ્ટિ છે, અને દુષ્કર એવા માસક્ષમણાદિને કરવા છતાં અન્યદર્શનવાળા સંન્યાસીઓની જેમ સ્વાભાવિક વ્રતપરિણામરહિત છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
