________________
માર્ગદ્વાત્રિંશિકા/બ્લોક-૨૧
“તેનાથી=સંવિગ્નનો પક્ષપાત કરવાથી, તું પથને પ્રાપ્ત કરીશ=રત્નત્રયીરૂપ મોક્ષમાર્ગને
પ્રાપ્ત કરીશ." (ઉપદેશમાળા ગાથા-૫૨૨)
‘ત્તિ’ ઉદ્ધરણની સમાપ્તિમાં છે. ||૨૧૩૫
ભાવાર્થ:
સંવિગ્નપાક્ષિકો માર્ગ પર ચાલવામાં અસમર્થ છતાં માર્ગ પ્રત્યે પક્ષપાતી હોવાથી રુચિ અંશથી માર્ગને અનુસરનારા ઃ
જે સાધુઓ સંયમજીવનમાં સ્વકર્મના દોષને કારણે પ્રમાદવાળા છે અર્થાત્ શક્તિના પ્રકર્ષથી ભગવાનના વચનના સ્મરણપૂર્વક સર્વ પ્રવૃત્તિઓ કરતા નથી, પરંતુ પ્રમાદને કારણે કંઈક ત્રુટિવાળી કરે છે; તેઓ સંયમજીવનમાં પ્રમાદવાળા છે, તોપણ ધાર્મિકો છે=ધર્મમાં નિરત છે. તેઓ સંવિગ્નપાક્ષિકો છે=સંવિગ્ન સાધુઓના સંયમજીવન પ્રત્યે પક્ષપાતને કરનારા છે. તેઓ ભગવાને બતાવેલા અને સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થોથી આચરાયેલા માર્ગને સેવતા નથી, તોપણ તે માર્ગ પ્રત્યેના પક્ષપાતવાળા હોવાથી રુચિ અંશથી તે માર્ગ પાછળ લાગેલા છે; અને જે કંઈ ત્રુટિત પણ માર્ગની આચરણા કરે છે, ત્યારે પણ શુદ્ધ માર્ગ સેવવા પ્રત્યેનો બહુરાગ વિદ્યમાન છે. તેથી તેઓની આચરણા સર્વવિરતિના માર્ગની પાછળ ચાલનારા એવા માર્ગથી યુક્ત છે અર્થાત્ સર્વવિરતિનો માર્ગ રત્નત્રયીની પરિણતિરૂપ છે, અને આ મહાત્માઓથી સેવાતો માર્ગ જ્ઞાન અને દર્શનની પરિણતિથી યુક્ત છે, જે ભાવિમાં રત્નત્રયીની પ્રાપ્તિનું કારણ બનશે.
૪૯
અહીં કહ્યું કે સેવિગ્નપાક્ષિકો વીર્યાન્તરાયકર્મના ઉદય સ્વરૂપ સ્વકર્મના દોષથી પ્રમાદ કરે છે.
તેનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે સંવિગ્નપાક્ષિક સાધુઓને સંયમનો રાગ છે, અસંયમનો દ્વેષ છે, આમ છતાં અસંયમનો દ્વેષ અસંયમની પ્રવૃત્તિને શક્તિના પ્રકર્ષથી નિવર્તન કરવા માટે સમર્થ બને એવો ઉત્કટ નથી, તેથી તેઓ સર્વ ઉદ્યમથી સ્વશક્તિ અનુસાર માર્ગમાં યત્ન કરતા નથી. માટે તેઓને માર્ગમાં સુદૃઢ યત્ન કરવાને અનુકૂળ પ્રયત્નમાં સ્ખલના કરાવે એવા ચારિત્રમોહનીય કર્મના ઉદયથી યુક્ત એવો વીર્યંતરાયકર્મનો ઉદય છે; અને જે સાધુઓને ચારિત્રમોહનીય કર્મના ક્ષયોપશમથી યુક્ત વીર્યાન્તરાયકર્મનો ક્ષયોપશમ વર્તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
