________________
૧૪
માર્ગદ્વાત્રિશિકા/શ્લોક-૪ શ્લોક :
सूत्रे सद्धेतुनोत्सृष्टमपि क्वचिदपोद्यते ।
हितदेऽप्यनिषिद्धेऽर्थे किं पुनर्नास्य मानता ।।४।। અન્વયાર્થ:
સૂત્રે સૂત્રમાં ઉત્કૃષ્ટમપsઉત્કૃષ્ટ પણ=ઉત્સર્ગનો વિષય કરાયેલું પણ સદ્ધતુના=સહેતુથી=પુષ્ટાલંબનથી ક્યારેક પોતે અપવાદનો વિષય કરાય છે. પુનઃ વળી હિડનષડયેં હિતને કરનાર પણ અનિષિદ્ધ એવા અર્થમાં ચ=આવી=શિષ્ટાચારની માનતા=પ્રમાણતા વિંડ ન=કેમ ન થાય ? અર્થાત્ શિષ્ટાચારની પ્રમાણતા સુતરામ્ થાય. ૪ શ્લોકાર્ચ -
સૂત્રમાં ઉત્સર્ગનો વિષય કરાયેલું પણ પુષ્ટાલંબનથી ક્યારેક અપવાદનો વિષય કરાય છે. વળી હિતને કરનાર પણ અનિષિદ્ધ એવા અર્થમાં આની-શિષ્ટાચારની, પ્રમાણતા કેમ ન થાય ? અર્થાત્ સુતરા પ્રમાણતા થાય. IIII
‘ઉત્કૃષ્ટપ' - અહીં પિ’થી એ કહેવું છે કે ઉત્સર્ગનો વિષય ન હોય તો તો બરાબર છે, પરંતુ ઉત્સર્ગનો વિષય હોવા છતાં પણ પુષ્ટાલંબનથી અપવાદનો વિષય કરાય છે અર્થાતુ ઉત્સર્ગથી નિષિદ્ધ ન હોય તો તો આચરણા કરાય, પરંતુ ઉત્સર્ગથી નિષિદ્ધ કરાયેલી પણ આચરણા પુષ્ટાલંબનને કારણે અપવાદથી સેવાય છે.
‘હિતનપદ્ધsળે' - અહીં થી એ કહેવું છે કે હિતને કરનાર કૃત્ય ન હોય તો તેમાં પ્રમાણ નથી, પરંતુ હિતને કરનાર એવા પણ શિષ્ટાચારના કૃત્યમાં કેમ પ્રમાણતા ન હોય ? અર્થાત્ પ્રમાણતા છે. ટીકા :
सूत्र इति-सूत्रे आगमे, उत्सृष्टमपि उत्सर्गविषयीकृतमपि, सद्धेतुना= पुष्टेनालम्बनेन, क्वचिदपोद्यते अपवादविषयीक्रियते, हितदेऽपि इष्टसाधनेऽपि, अनिषिद्धे सूत्रावारिते, किं पुनरस्य शिष्टाचारस्य न मानता=न प्रमाणता ? T૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
