________________
૧૬
ભાવાર્થ:
શિષ્યોની કેટલીક આચરણા શાસ્ત્રમાં અનિષિદ્ધ હોય તેવી હોય છે, અને શિષ્યોની કેટલીક આચરણા શાસ્ત્રમાં નિષિદ્ધ હોય તેવી હોય છે. તેને સામે રાખીને કોઈને શંકા થાય કે જે આચરણાનો શાસ્ત્રમાં નિષેધ પ્રાપ્ત નથી, તેવા સ્થાનમાં શિષ્યોની આચરણા પ્રમાણ સ્વીકારી શકાય; પરંતુ જે આચરણાઓનો શાસ્ત્રમાં નિષેધ કર્યો છે, તેવી શિષ્યોની આચરણા કઈ રીતે પ્રમાણ સ્વીકારી શકાય ? અર્થાત્ પ્રમાણ સ્વીકારી શકાય નહીં; કેમ કે જે વસ્તુનો શાસ્ત્રમાં નિષેધ કર્યો હોય તેને હજારો કારણથી પણ પરાવર્તન કરી શકાય નહીં. આ પ્રકારની કોઈને શંકા થાય. તેના નિવારણ માટે કહે છે
માર્ગદ્વાત્રિંશિકા/બ્લોક-૫
શ્લોક ઃ
निषेधः सर्वथा नास्ति विधिर्वा सर्वथागमे ।
आयं व्ययं च तुलयेल्लाभाकाङ्क्षी वणिग्यथा ।। ५ ।। અન્વયાર્થ:
આમે=આગમમાં સર્વથા=સર્વથા નિષેધ:-નિષેધ વા=અથવા સર્વયા=સર્વથા વિધિ=વિધિ નાસ્તિ=નથી. યથા તામાળાથી વિ=જેમ લાભનો આકાંક્ષી વણિક ાયં વ્યયં ઘ=આય અને વ્યયને તુાવે તુલના કરે, તેમ લાભાકાંક્ષી સાધુ આયવ્યયની તુલના કરે અર્થાત્ લાભાકાંક્ષી સાધુ પ્રવૃત્તિના વિષયમાં આય-વ્યયની તુલના કરીને જેનાથી અધિક લાભ હોય તે પ્રવૃત્તિ કરે. પ
શ્લોકાર્થ :
આગમમાં સર્વથા નિષેધ અથવા સર્વથા વિધિ નથી. જેમ લાભનો આકાંક્ષી વણિક આય અને વ્યયની તુલના કરે, તેમ લાભાકાંક્ષી સાધુ આય-વ્યયની તુલના કરે અર્થાત્ લાભાકાંક્ષી સાધુ પ્રવૃત્તિના વિષયમાં આય-વ્યયની તુલના કરીને જેનાથી અધિક લાભ હોય તે પ્રવૃત્તિ કરે. III
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
