Marg Dvantrinshika

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga

Page 47

૨૮
માર્ગદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૨ 'लद्धट्ठा गहिअट्ठा' इत्यादिना साधूक्तसूक्ष्मार्थपरिणामशक्तिमत्त्वप्रतिपादनात्, सम्यक्त्वप्रकरणप्रसिद्धोऽयमर्थः ।।१२।। ટીકાર્ય :
ડપિ ..... પ્રસિદ્ધ સમર્થ આ પણ શિથિલાચારીઓનો ઉલ્લાપ છે. તે ઉલ્લાપ જ “દુર થી બતાવે છે –
ગૃહસ્થોને સૂક્ષ્મ અર્થ સંભળાવો જોઈએ નહીં,' એથી આ શિથિલોનો ઉલ્લાપ છે એથી, આ વચન અયુક્ત છે.
આ શિથિલોનો ઉલ્લાપ છે, એમ કેમ નક્કી થાય ? તેથી હેતુ કહે છે –
સૂત્રમાં ભગવતી આદિમાં, તેઓના=કેટલાક ગૃહસ્થોના, પણ ગુણનું વર્ણન છે “નદ્ધા ત્રિા ' (ભ. સૂ. ૨/૫/૧૦૭) ઈત્યાદિ વચન દ્વારા સાધુ વડે કહેવાયેલા સૂક્ષ્મ અર્થના પરિણામની શક્તિમત્વનું પ્રતિપાદન છે. આ અર્થ શ્લોકમાં કથન કર્યું એ અર્થ, સમ્યકત્વ પ્રકરણમાં પ્રસિદ્ધ છે=સમ્યકત્વ પ્રકરણ ગાથા-૮૯-૯૦-૯૧-૯૨માં પ્રસિદ્ધ છે. I૧૨ા ભાવાર્થ :અસંવિગ્નોનો અન્ય પણ અનુચિત ઉલ્લાપ -
સાધુઓના સંયમજીવનના સૂક્ષ્મ પદાર્થોને કહેનારાં વચનો શ્રાવકોને સંભળાવવાં જોઈએ નહીં' તેમ શિથિલાચારીઓ કહે છે. વસ્તુતઃ શ્રાવકો તે પદાર્થોમાં તત્ત્વને જાણનારા થાય તો પોતાની શિથિલ પ્રવૃત્તિ જાણીને પોતાનાથી વિમુખ થાય તેવા ભયથી પ્રાયઃ તેઓ આ પ્રકારના ઉલ્લાપો કરે છે; પરંતુ શિથિલાચારીઓનો આ ઉલ્લાપ યુક્ત નથી; કેમ કે શાસ્ત્રમાં કેટલાક શ્રાવકોના ગુણોનું વર્ણન કરાયેલું છે અને કહેવાયું છે કે શ્રાવકો પણ કેટલાક લબ્ધ અર્થવાળા હોય છે, ગૃહીત અર્થવાળા હોય છે, પૃચ્છિત અર્થવાળા હોય છે, અભિગત અર્થવાળા=પૃચ્છાથી પ્રાપ્ત તાત્પર્યવાળા હોય છે અને વિનિશ્ચિત અર્થવાળા=યુક્તિથી નિર્મીત અર્થવાળા હોય છે.
આશય એ છે કે તેવા પ્રકારના તત્ત્વને જાણવા માટે સમર્થ પ્રજ્ઞાવાળા અને (૧) તત્ત્વના જિજ્ઞાસુ એવા શ્રાવકો સુસાધુ પાસેથી અર્થોનું શ્રવણ કરનારા હોય છે; તેથી (૨) અર્થશ્રવણની ક્રિયાથી લબ્ધ અર્થવાળા હોય છે શાસ્ત્રોના