________________
૨૦
માર્ગદ્વાત્રિશિકા/શ્લોક-૬-૭ કરાયેલો પ્રાપ્ત થતો ન હોય, અને કોઈ બુદ્ધિમાન ગીતાર્થ સાધુ થાય અને તેમને તે આચરણા શિષ્ટસંમત છે કે નહીં તેવો સંદેહ થાય, તોપણ સ્વમતિના વિકલ્પથી તેને દૂષિત કરતા નથી, કેમ કે જ્યાં સુધી આ આચરણા શાસ્ત્રસંમત નથી તેવો નિર્ણય ન થાય, અને છતાં તેને દૂષિત કરવામાં આવે, તો સંવિગ્નઅશઠ ગીતાર્થોની આચરણાને દૂષિત કરીને ભગવાનના વચનને દૂષિત કરવાના પાપની પ્રાપ્તિ થાય; પરંતુ જ્યારે તે ગીતાર્થોને સ્થિર નિર્ણય થાય કે “આ આચરણા પ્રવાહધારામાં આવેલી છે, આમ છતાં આ આચરણા શાસ્ત્રસંમત નથી, અને વર્તમાનમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર અનુસાર પણ આ આચરણા કરવી ઉચિત નથી, ત્યારે તેનો નિષેધ પણ કરે; પરંતુ જ્યાં સુધી આચરણાવિષયક સંદેહ હોય ત્યાં સુધી નિષેધ કરે નહીં.
તેથી એ ફલિત થાય છે કે જેમ ભગવાનના વચનનો અપલાપ કરવો એ મહાપાપ છે, તેમ સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થની આચરણાનો અપલાપ કરવો તે પણ મહાપાપ છે. આથી જ બુદ્ધિમાનો ક્યારેય સ્વમતિથી તેને દૂષિત કરતા નથી. II. અવતરણિકા :
શ્લોક-૧થી ૬ સુધી સ્થાપન કર્યું કે જેમ ભગવાનનું વચન માર્ગ છે તેમ સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થોની આચરણા માર્ગ છે, અને તે માર્ગને સ્વીકારવા માટે યુક્તિઓ આપી. હવે સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થોની આચરણા કઈ છે? અને અસંવિગ્નની આચરણા કઈ છે ? તે બતાવવા અર્થે કહે છે – શ્લોક :
संविग्नाचरणं सम्यक्कल्पप्रावरणादिकम् ।
विपर्यस्तं पुनः श्राद्धममत्वप्रभृति स्मृतम् ।।७।। અન્વયાર્થ:
સંવિના રપ સંવિગ્નનું આચરણ-સંગ્નિ-અશઠ ગીતાર્થનું આચરણ સવિન્યપ્રાવરપા—િસમ્યકકલ્પપ્રાવરણ વગેરે છે શાસ્ત્રની મર્યાદા પ્રમાણેનું સાધુનું વસ્ત્ર, તેને ગોચરી જતી વખતે પરિધાન કરવું વગેરે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
