________________
૧૧
માર્ગદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૩
વસ્તુતઃ ઉપપત્તિવાળા અર્થાત્ યુક્તિસંગત એવા શિષ્ટાચારથી જ વિધિના અર્થની સિદ્ધિ થયે છતે આગમનું અનુમાન ભગવાનના બહુમાન દ્વારા સમાપત્તિની સિદ્ધિ માટે છે, એ પ્રમાણે જાણવું. ૩
ભાવાર્થ :
સર્વજ્ઞના વચનોની જેમ શિષ્ટોની આચરણા પણ ઇષ્ટફળની પ્રાપ્તિનું કારણ :
પૂર્વશ્લોક-૨માં સ્થાપન કર્યું કે શિષ્ટાચારનો અનાદર કરવામાં આવે તો ભગવાનના વચનરૂપ માર્ગનો પણ અનાદર થાય. ત્યાં શંકા થાય કે શિષ્ટાચારને માર્ગરૂપે સ્વીકારીએ તો છબસ્થાની પ્રવૃત્તિ પણ માર્ગ બને. તે શંકાના નિવારણ માટે ગ્રંથકારશ્રી કહે છે --
માર્ગાનુસારી એવા સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થની આચરણા દ્વારા “આ પ્રવૃત્તિ આગમમૂલક છે' એવો નિર્ણય કરીને જે સાધુઓ તે માર્ગમાં પ્રવર્તે છે, તેઓ અંધપરંપરા પ્રમાણે ચાલનારા છે, એમ શંકા ન કરવી અર્થાત્ છબસ્થની પરંપરા પ્રમાણે ચાલનારા છે એમ શંકા ન કરવી; કેમ કે તે સાધુઓ સર્વજ્ઞથી પ્રરૂપાયેલ માર્ગની જે પરંપરા છે, તેને અનુસરનારા છે. આનાથી શું પ્રાપ્ત થાય ? તે સ્પષ્ટ કરે છે --
સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થોની આચરણામાં આગમબોધિત ઇષ્ટઉપાયતાકત્વ સુસાધુને અનુમેય છે અર્થાત્ જેમ ભગવાનનું વચન ઇષ્ટ એવા પારમાર્થિક સુખની પ્રાપ્તિનો ઉપાય છે, તેમ શિષ્ટોની આ પ્રવૃત્તિ પણ આગમથી બોધ કરાયેલી એવી ઇષ્ટઉપાયતાવાળી છે, એ પ્રકારનું સુસાધુને અનુમાન થાય છે.
અહીં શિષ્ટોની આચરણામાં ઇષ્ટઉપાયતાકત્વ અનુમય છે, અને તેના વિશેષણરૂપે આગમનું ગ્રહણ કર્યું, તે અંધપરંપરાની શંકાના ભુદાસ માટે છે અર્થાત્ THવધત' એ વિશેષણ વ્યાવર્તક વિશેષણ નથી, પરંતુ સ્વરૂપ ઉપરંજક છે. તેથી સંવિગ્ન-અશઠ ગીતાર્થોની આચરણા સર્વત્ર આગમબોધિત ઇષ્ટઉપાયતાવાળી છે; પરંતુ કોઈક શિષ્ટોની આચરણા ઇષ્ટઉપાયતાવાળી છે અને કોઈક શિષ્ટોની આચરણા આગમબોધિત ઇષ્ટઉપાયતાવાળી છે, એવો ભેદ નથી. તેથી ‘બામવધત' વિશેષણ ન આપ્યું હોય તોપણ શિષ્ટોની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
