Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
___ जम्बुद्धीपप्रतिमा गति चरति करोतीति । यदन चतुरशीति योजनानि किंचिन्यूनानि उत्तरोत्तरमंडल संबंधिछायायां हीयन्ते इति कथितं तत् स्थूलदृष्टया कथितम् परमार्थवस्तु पुनरिदं ज्ञातव्यं तथाहि व्यशीति योजनानि त्रयोविंशतिश्च पष्ठिभागा योजनस्य तथा एकस्य योजनस्य पष्ठिभागस्य एकपष्ठिश छिन्नस्य सम्बन्धिनो द्विचलारिंशत् भागाश्चेति दृष्टिपथप्राप्तवाविषये हानौ ध्रुवम् ततः सर्वाभ्यन्तरमंडलात् तृतीयं यन्मंडलं तस्मादारभ्य यस्मिन् मंडले दृष्टिपथप्राप्सना ज्ञातुमिष्टा भवेत् तत्तन्मंडलसंख्यया पत्रिंशत् संख्या गुण्यते, तथाहि सभ्यन्तर मंडलात् तृतीयमंडले एकेन चतुर्यमण्डले द्वाभ्यां पंचममंडले विभिर्यावत् सर्ववाह्यमंडले
यशीताधिकशतेन गुणनं कृत्वा ध्रुवराशिमध्ये प्रक्षिप्यते, प्रक्षेपानन्तरं यद् भवति तेन हीना पूर्वमंडलसंबंधि दृष्टिपथप्राप्तता तस्मिन् विवक्षिते मंडले दृष्टिपथप्राप्तता भवतीति ज्ञातव्या। छाया कुछफम चोरासी योजनसे कम है 'सव्वयाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चारह' सर्वबाह्य मंडल को प्राप्त कर के गति करता है। यहां पर चोराप्ती योजन में कुछकम उत्तरोत्तर मंडल संबन्धि छाया में कम होता है ऐसा कहा है, वह स्थूल दृष्टिसे कहा है, वास्तविक रीत्या इस प्रकार समजना की तिरासि योजन एवं एक योजन का साठिया तेवीसवां भाग तथा एक योजन के साठ भाग में से इकसठ का छेद करने पर बयालीस भाग होते हैं दृष्टिगोचर प्राप्त विषय में हानियुक्त है वहां से सर्वाभ्यन्तर मंडलसे जो तीसरा मंडल है वहांसे प्रारंभ करके दृष्टिपथ प्राप्तता जाननी हो तो उस उस मंडल संख्यासे छत्तीस की संख्या को गुणा किया जाता है जैसे की-सर्वाभ्यन्तर अंडलसे तीसरे मंडल में एकसे चौथे मंडल में दोले पांचवे मंडल में तीनसे यावत् सर्वबाह्य मंडल में एकसो बासीसे गुणा करके ध्रुवराशि में प्रक्षा करना प्रक्षेप करने पर जो आता है उससेहीन पूर्व मंडल संवन्धि दृष्टिपथ प्राप्तता-उस विवक्षित मंडल में दृष्टिછાયાથી બાહ્ય બાહા મડળ સંબંધી પુરૂષ છાયા કઈક એાછા ઘસી એજનથી કમ છે. 'सव्ववाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चार चरई' सपा मगर प्राप्त शत गति ४२ છે. અહી માં ચર્યાશી પેજનમાં કંઈક કમ એટલે કે ઉત્તરોત્તર મંડળ સંબંધી છાયામાં કમ થાય છે. એમ કહે છે. તે સ્થવ દકિટથી કહેલ છે. વાસ્તવિકપણાથી આ રીત સમજવું જોઈએ વ્યાસી જન અને એક એજનના સઠિયા તેવીસમે ભાગ ૨ તથા એક ચેંજનના સાઠ ભાગમાંથી એકસાઈઠને છેદ કરવાથી બેતાલીસ ભાગ થાય છે. દષ્ટિગોચર પ્રાપ્ત વિષયમાં હાનિયુક્ત છે. ત્યાંથી સભ્યન્તર મંડળથી જે ત્રીજું મંડળ છે. ત્યાંથી આરંભ કરીને જે મંડળમાં દષ્ટિપથ પ્રાપ્તતા જાણવી હોય તે તે મંડળ સંખ્યાને છત્રીસની સંખ્યાથી ગુણવામાં આવે છે. જેમ કે સર્વાભ્યન્તર મંડળથી ત્રીજા મંડળમાં એથી ચોથા મંડળમાં બે થી પાંચમાં મંડળમાં ત્રણથી ચાવત્ સર્વ બાહ્ય મંડળમાં એકસેબાસીથી ગુણીને યુવરાશિમાં ઉમેરવા તે ઉમેરવાથી જે સંખ્યા આવે તેનાથી હીન
