Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ઘણ
जम्बूद्वीपप्रशतिसूत्रे
मन्यान्यमण्डल संक्रान्त्या तया कथचनापि सूर्यः परावर्तते यथा सर्वस्यापि प्रकाश्यस्य वस्तुनो दिवसस्य चतुर्भागेऽतिक्रान्ते शेषेवा स्वानुकारा स्वप्रमाणा च छाया भवति इति । अत्र विशेषतो यद्वक्तव्यं तत् स्थलान्तरे करिष्यामीति । 'तस्स णं मासस्स जे से चरिमे दिवसे' तस्य ग्रीष्मकालिकचतुर्थमासस्य योऽसौ चरमो दिवस: 'तंसि चणं दिवसंसि बेहडाई दो पयाई पोरिसी भव' तस्मिंश्च खलु चरम दिवसेरेखास्थानानि द्वेगदे पौरुपी भवतीति । 'एएस पुण्यवणियाणं पयाणं इमा संग्रहणी' एतेषां खलु पूर्व वर्णितानां पदानामियं संग्रearfरणो गाथा भवति 'तं जहा' तद्यथा-'जोगो देवय तारग्ग' योगः सम्वन्धो दैवतं देवता ताराग्रम्, 'गोत्तसंठाणचंद (विजोगो' गोत्रसंस्थानं चन्द्ररवियोग:, 'कुलपुण्णिन अवसा' कुलं देवता पूर्णिमा अमावास्या 'णेया छाया य बोद्धव्या' नेतृ छायाच वोद्धव्या ज्ञातव्येति व्याख्यात पूर्वेयं गाथा अतो न पुनर्व्याख्यायते । इति पइविंशतितममूत्रम् । सू० २६||
आषाढमास के प्राथमिक दिवस से लेकर प्रतिदिन अन्य अन्य मंडल की संक्रान्ति द्वारा सूर्य इस प्रकार से परिभ्रमण करता है कि जिससे समस्त प्रकाश्य वस्तु की छाया दिवस के चतुर्भाग में अथवा अतिक्रान्त हुए शेष भाग में अपने आकार वाली और अपने प्रमाण वाली होती है। यहां विशेषणों से जो वक्तव्य है उसे स्थलान्तर में स्पष्ट किया जायेगा 'तस्स णं मासस्स जे से चरिमे दिवसे तंसि च णं दिवसंसि लेह द्वाई दोपयाई पोरिसी भव' उत ग्रीष्मकाल के चतु·
मास के अन्त के दिन में पूर्णरूप से द्विपदा पौरुषी होती है । 'एएसि णं पुव्ववणि या पाणं इमा संग्रहणी गाहा' इन पूर्ववर्णित हुए पदों की यह संग्रहकारिणी गाथा है- 'जोगो देवय तारगं गोन्त ठाण चंदरविजोगो । कुल पुष्णिम अवमंसा या छाया य बोद्धव्वा ||१|| इस गाथा का अर्थ पहिले कहा जाचुका है अतः पुनः यहां इस का अर्थ नहीं लिखा गया है ||२६||
સૂર્ય તે વસ્તુને પ્રકાશિત કરે છે. આ પ્રમાણે અષાઢમાસ પ્રાથમિક દિવસથી લઈને પ્રતિદિન અન્ય અન્ય મડળની સફ્રાન્તિ દ્વારા સૂર્ય એ પ્રમાણે પરિભ્રણ કરે છે કે જેથી સમસ્ત પ્રકાશ્ય વસ્તુના પડછાયા દિવસના ચેાથા ભાગમાં અથવા અતિકાન્ત થયેલા શેષ ભાગમાં પેાતાના આકારવાળી અને પેાતાના પ્રમાણવાળી હોય છે અહી વિશેષણેથી જે वक्तव्य छे तेने स्थान्तरभां स्पष्ट अरवामां आवशे. 'तस्स णं मासस्स जे से चरिमे दिवसे तंसिचणं दिवसंसि लेहट्ठाई दोपयाई पोरिसी भइ' ते श्रीभगणना थोथा भासना अन्तिम हिवसे यूर्य ३५थी द्वियही पौषी होय छे 'एएसि णं पुव्ववण्णियाणं पयाणं इमा संगहणी गाहा' मा पूर्ववर्जित थयेसा पहोनी या स' श्रारिशी गाथा है- 'जोगो देव य तारग्ग गोत्त सं'ठाण चंद रवि जोगी । कुल पुण्गिम अवमंसा या छाया य बोद्धव्या ॥१॥ भगायानी અથ અગાઉ લખાઈ ગયા છે આથી પુનઃ અત્રે એને અ લખવામાં આન્યા નથી. ૨૬૫