Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू. २५ नक्षत्राणां कुलादिद्वादनिरूपणम् ४०१ कात्तिकी पूर्णिमा किं कुलं युनक्ति किंवा उपकुलं युनक्ति किंवा कुलोपकुलं युनक्तीति पृच्छया संगृह्यते प्रश्शा, भगनानाह-गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'कुलं वा जोएइ उपकुलं वा जोएइ नो कुलोवकुलं जोएइ' कुलं वा युमक्ति कार्तिकी पूर्णिमा मुपलं वा युनक्ति नतु कुलोबजुलं युनक्ति) कुलेन उपकुलेनैव संवन्लो भवति कार्तिकी पूर्णिमायाः नतु कुलोपछलेन सह सरचन्यो भनतीत्यर्थः । तत्र 'कुलं जोएमाणे कत्तियां णक्खत्ते जोएई' कुलं युचत् कृत्तिानक्षमेव युनकि 'उपकुलं जोएमाणे भरणी' उपकुलं युञ्जत् भरणी नक्षत्रं युनक्ति 'जाव बचावं सिया' यावद् वक्तव्यं स्यात्, अत्र यावत्पदेन कार्तिकी पूर्णिमा कुलं वा युनक्ति उपकुछ वा युनक्ति कुलेन का युक्ता उपकुलेन वा युक्ता कार्तिकी पूर्णिमा युक्तति, एतत्पर्यन्तस्य ग्रहणं गवतीति । 'मग्गसिरीणं मंते ! पुणिमं' मार्गशीर्षी खलु भदन्त ! नक्षत्रों से युक्त होती है या उपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है या कुलोपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! कलं वा जोएइ उपकुलं वा जोएइ नो कुलोचकुलं जोएइ' हे गौतम ! कार्तिकी पूर्णिमा कुलसंज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है और उपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त होती है परन्तु वह कुलोपकुल संज्ञक नक्षत्रों से युक्त नहीं होती है 'कुलं जोएमाणे कत्तिया गक्खत्ते जोरई उवलं जोएमाणे भरणी जाव षत्सव्वं सिया' जब यह कुल संज्ञक नक्षत्र से युक्त होती है तब यह कृत्तिका नक्षत्र से युक्त होती है
और जब यह उपझल संज्ञक नक्षत्र से युक्त होती है तब अरणी नक्षत्र से यह होती है यहां यावत्पद से 'कानिकी पूर्णिमा को कुल नक्षत्र और उपकुल नक्षत्र युक्त करते हैं इसलिये यह फूल से और उपकुल से युक्त होती है ऐसा अपने शिष्यों के लिये समझाना चाहिये' यह सथ पाठ गृहीत हुआ है 'मगसिरी भंते ! पुण्णिमं किं कुलं वा तं चेव' है भदन्त! मार्गशीषा पूर्णिमा को क्या पणिमं किं कुलं ३ पुच्छा' महन्त ! ति' माशु सस४ नक्षत्राथी यरत હોય છે? અથવા ઉપકુલસંજ્ઞક નક્ષત્રોથી યુક્ત હોય છે? અગર કુલપકુલ સંશક નક્ષત્રોથી यात हाय छ? त्तरमा प्रभु ४३ छ-'गोयमा । कुलं वा जोएइ उवकुलं वा जोएड नो कुलोवकलं जोएइ' गौतम!ति थिभा उसस४ नक्षत्रोथी युक्त डाय छ भने ઉપકુલસંજ્ઞક નક્ષત્રોથી યુક્ત હોય છે પરંતુ તે કુલપકુલ સંજ્ઞક નક્ષત્રોથી યુક્ત હતી नयी. 'कुलं जोएमाणे कत्तिया णक्खत्ते जोएइ उवकुले जोएमाणे भरणी जाव वत्तव्यं सिया' જ્યારે તે કુલસંજ્ઞક નક્ષત્રથી યુક્ત હોય છે ત્યારે તે કૃત્તિકા નક્ષત્રથી યુક્ત હોય છે અને જ્યારે ઉપકુલસંજ્ઞક નક્ષત્રથી યુક્ત હોય છે ત્યારે ભરણી નક્ષત્રથી સંલગ્ન હોય છે. અહી: થાવત્ પદથી કાર્તિકી પૂર્ણિમાને કુલનક્ષત્ર અને ઉપકુલનક્ષત્ર યુક્ત કરે છે આ કારણે તે કુલથી તેમજ ઉપકુલથી યુક્ત હોય છે એમ ગુરૂએ પિતાના શિષ્યોને સમજાવવું જોઈએ मा मया 8 गृहीत थयो छे. 'मग्गसिरीणं भंते ! पुण्णिमं किं कुल वा तं चेव' Bed!