Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू. २५ नक्षत्राणां कुलादिद्वारनिरूपणम्
४१५ दृश सम्बन्ध विशेषरूपसन्निपातस्य प्रदर्शनाय सूत्रमाह-'जयाणं भंते' इत्यादि, 'जयाणं भंते ! साविट्ठी पुणिमा भवइ तयाणं माही अपावासा भवइ' यदा-यस्मिन्काले खल भदन्त ! श्राविष्ठी धनिष्ठापरपर्याया श्रविष्ठा नक्षत्रयुक्ता पूर्णिमा भवति, तदा तस्याः पश्चाद् भाविनी अमावास्या माघी मघानक्षत्रयुक्ता भवति किम् 'जयाणं भंते ! माही पुषिणमा भवइ तयाणं साविट्ठी अमावासा भवइ' यदा खल भदन्त ! माघी मघानक्षत्रयुक्ता पूर्णिा भवति तदा खल्ल पाश्चात्या अमावास्या श्राविष्ठी श्रविष्ठानक्षत्रयुक्ता भवति किमितिकाक्वा प्रश्नः, भगवानाह-'हंत' इत्यादि, 'हंता गोयमा ! जयाणं साविट्ठी तंचेव वत्तब्ध' हन्त गौतम ! भवति यदा खलु श्राविष्ठी पूर्णिमा भवति तदा तस्या अक्तिनी अमावास्या मावी मघानक्षत्रयुक्ता
सन्निपात द्वार कथन जया णं भंते ! साविट्ठी पुण्णिमा भवइ तयाणं माही अमावासा वह पूर्ण मासी नक्षत्र से अमावास्या में और अमावास्यानक्षत्र से पूर्णिमा में नक्षत्र का जो नियम से सम्बन्ध होता है उसको नाम सनिपात है इस सन्निपात द्वार का कथन सूत्रकार यहां पर कर रहे हैं इसमें गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! जब श्राविष्ठी पूर्णिमा होती है- अर्थात् श्रमण नक्षत्र से युक्त पूर्णिमा कि जिसका दूसरा नाम धनिष्ठा है होती है-तो उस समय उसके पीछे होने वाली अमावास्या माघी-मघा नक्षत्र से युक्त होती है क्या ? 'जयाण मंते। माही पूपिणना भवइ तयाणं साविट्ठी अमावासा भवइ' हे भदन्त ! जिस समय मघानक्षत्र से युक्त पूर्णिमा होती है उस समय पश्चात्कालभाविनी अमावासमा अविष्ठा नक्षत्र से युक्त होती है क्या ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं तो गोयमा ! जयाणं साविट्ठी तं चेव वत्तव्यं' हां, गौतम ! जब श्राविष्ठी पनि श्रवणनक्षत्र से युक्त होती है तो उससे पीछे की अमावास्या मघानक्षत्र से
- સનિપાત દ્વારા કથન 'जयाणं भंते ! साविट्ठी पूण्णिमा भवइ तयाणं माही अमावासा भवई' पूभासी નક્ષત્રથી અમાવાસ્યામાં અને અમાવાસ્યા નક્ષત્રથી પૂર્ણિમામાં નક્ષત્રને જે નિયમથી સમ. ન્વય થાય છે તેનું નામ સનિપાત છે. આ સનિપાત દ્વારનું કથન સૂત્રકાર : કરી રહ્યા છે. આમાં ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું પૂછયું છે–હે ભદન્ત! જ્યારે શ્રાવી પૂર્ણિમા થાય છે–અર્થાત શ્રવણ નક્ષત્રથી યુક્ત પૂર્ણિમા કે જેનું બીજું નામ ધનિષ્ઠા છે–થાય છે તે તે સમયે એની પાછળ થનારી અમાવાસ્યા માઘી–મઘા નક્ષત્રથી યુક્ત डाय छ १ 'जयाणं भंते ! माही पूण्णिमा भवइ तयाणं साविट्ठी अमावासा भवइ'है ભદન્ત ! જે સમયે મઘા નક્ષત્રથી યુક્ત પૂર્ણિમા હોય છે ત્યારે પશ્ચાત્ કાલભાવિની અમાવાસ્યા શ્રાવિષ્ઠા નક્ષત્રથી યુક્ત હોય છે શું? આના જવાબમાં પ્રભુથી કહે છે'हंता, गोयमा! जयाणं साविद्वी तं चेब वत्तव्वं' , गौतम न्यारे श्राविडी यूलिभा