Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
રઈ,
प्रकाशिका टीका-सप्तमस्कारः सू. १७ संवत्सर निगम हे.गौतम ! 'छब्बीस पच्या पन्नता' पविशतिः पर्वाणि प्रज्ञप्तानि । 'वउत्यस्त चंदसंवच्छरस्स चोवीसं पव्वा' चतुर्थस्य चन्द्रसंवत्सरस्य चतुर्विंशतिः पर्शण, हे भदन्त ! चतुर्थस्य चन्द्रसंवत्सरस्य कति पर्वाणि प्रज्ञप्तानीति प्रश्नः, चतुर्थस्य चन्द्रसंवत्सरस्य चतुर्विंशतिः पर्वाणि भवन्ति प्रतिमास पक्षद्वयसंभवेन द्वादशमासेषु चतुर्विंशति पर्वाणामावश्यकत्वा दितिभगवत उत्तरम् । 'पंचमहसणं अभिवद्धियस्स छब्बीस पत्रा य पन्नत्ता' पञ्चमस्य खलु अभिवर्द्धितस्य पइविंशतिः पर्वाणि च प्रज्ञप्तानि, हे भदन्त ! पञ्चमस्याभिवद्धितनामकसंवत्सरस्य कति पर्वाणि भुवनन्तीति प्रश्नः, भगवानाह-हे गौतम ! पञ्चमस्याभिवद्धिनामक संवत्सरस्य षविंशतिः पर्वाणि भवन्ति, अत्र द्वादशसूर्य संवत्सरेपु त्रयोदश चन्द्रमासस्य समाविष्टत्वात् प्रतिमासं पर्वद्वयसंभवेन त्रयोदशमासेषु षइविंशति पक्षणां संभवादिति भगवत उत्तरमिति ॥ ___ सम्प्रति-द्वितीयसंवत्सरे पर्वाणां संकलनां दर्शयितुमाह-'एवामेव' इत्यादि, 'एवामेव सपुच्वावरेणं पंच संवच्छरीए जुगे एगे चउवीसे' पव्वसए प्रनत्ते' एवमेव उपर्युक्तप्रकारेण कहते हैं 'गोयमा ! छव्वीसं पव्वा पन्नत्ता' हे गौतम ! अभिवद्धित नामके तृतीय संवत्सर में छव्वीस पक्ष होते हैं दो पक्ष यहां अधिक मासके गृहीत हुए हैं। 'चउत्थस्स चंदसंबच्छरस्त चोव्वीसं पव्वा' चतुर्थ चन्द्र संवत्सर के २४ पक्ष होते हैं 'पंचमस्सणं अभिवद्धियस्त छन्वीसं पव्वा पत्ता पांचवांजो अभिवद्धित संवत्सर है उसके कितने पर्व होते हैं ? तो इस प्रश्न का उत्तर प्रभुने इस सूत्र द्वारा दिया है कि पांचवां अभिवद्धित संवत्सर है उसके २६ पक्ष होते हैं । यह पहिले ही कहा जाचुका है कि अधिक मास तृतीय में था पांचवें युग संवत्सर में होता है । अतः इस दृष्टि से यहां २६ पक्ष होते हैं ऐसा कहा गया हैं। यही बात द्वादश सूर्य संवत्सरों में त्रयोदश चन्द्रमास समाविष्ट होते हैं इसलिये इस संवत्सर में २६ पक्ष होते हैं। इस कथन द्वारा पुष्ट की गई हैं। क्योंकि प्रत्येक मास २ पक्ष का होता है अतः १३४२-२६ पक्ष होते हैं यह बात स्पष्ट डाय छ १ मेन। प्रभु ४ छ–'गोयमा छब्बीसं पव्या पन्नत्ता' गौतम ! અભિવન્દ્રિત નામક તૃતીય સંવત્સરમાં ૨૬ પક્ષે હોય છે. ૨ પક્ષે અત્રે અધિકમાસના गृहात थया छे. 'चउत्थरस चंदसंवच्छरस्स चोव्वीसं पव्वा' यतु यन्द्रसवत्सरना २४ पस डाय छे. 'पंचमहसणं अभिवद्धियस्स छब्बीस पठ्या पन्नत्ता' पांयमी रे सिवात સંવત્સર છે, તેના કેટલા પક્ષે હોય છે તે આ શકાને જવાબ પ્રભુએ આ સૂત્ર વડે આપે છે કે પાંચમે જે અભિવતિ સંવત્સર છે, તેના ૨૬ પક્ષો હેય છે. આ પહેલાં જ, કહેવામાં આવેલું છે કે અધિકમાસ તૃતીયમાં અથવા પાંચમાં યુગસંવત્સરમાં હોય છે. એથી આ દષ્ટિએ અહીં ૨૬ પક્ષે કહેવામાં આવેલા છે એજ વાત દ્વાદશ સૂર્યસંવત્સવામાં ત્રદશ ચન્દ્રમાસ સમાવિષ્ટ થાય છે. એથી આ સંવત્સરમાં ૨૬ પક્ષો હોય છે.. આ કથન વડે પુષ્ટ કરવામાં આવેલ છે. કેમકે દરેક માસ બે પક્ષેને હોય છે. એથી १३४२-२६ ५३ डोय छे. भावात २५ष्ट जय छ. 'एवामेव सपुवावरेणं पंच