Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
काशिका टीका-सनमा कारः सू. २१ नक्षमागां कुठादिद्वारनिहरमा ३९७ प्रसिद्धस्य श्रावणी पूर्णिमायां योगसंभवाद, 'उपकुलं जोएमाणे सवणे णखत्ते जोएइ' उपकुळमुपकुलसंज्ञक नक्षत्रं युञ्जत् श्रवण नक्षत्रं युनक्ति, श्रयणनक्षत्रस्योपकुलतया प्रसिद्धतया श्रावणीपूर्णिमायां योगसंभवात् । 'कुलोवकुलं जोएमाणे अभिईणक्खत्ते जोएइ' कुलोपकुलं युचत् जभिजिनक्षत्रं युनक्ति, अभिजिनक्षत्रस्य कुलोपकुलतया प्रसिद्धस्य श्रावणी पूणिमाया सहयोगसंभवात् अभिजिन्नक्षत्रंहि तृतीयायां श्राविष्ठ पूर्णिमास्यां द्वादशाहूर्तेषु किञ्चित्समधिकेषु शेषेषु चन्द्रेण सह योगशुपति ततः श्रवणसहचरात् स्वयमपि तस्याः पौर्णमास्याः पर्यन्तवत्तित्वात् तदपि तां परिसमापयतीति विवक्षितत्वाद् भुनक्तीति कथितमिति। . · सम्प्रति उपसंहारमाह-साविट्ठीणमित्यादि, 'साविडीणं पुणिमासि णं कुलं वा जोएइ पूर्णिमा के साथ कुल संज्ञक नक्षत्रो का योग रहता है तब उनमें से धनिष्ठा नक्षत्र का योग रहता है धनिष्ठा नक्षत्र कुलसंज्ञक नक्षत्र माना गया है और श्राविष्ठी पूर्णिमा में इसका योग होता है, 'उचकुलं जोएमाणे सवणे णक्खत्ते जोएइ' और जब उपकुल संज्ञक नक्षत्रों का योग होता है तब श्रवण नक्षत्र का योग होता है क्यो कि उपकुलरूप से श्रवण नक्षत्र कहा गया है श्रावणी पूर्णिमा में इसका योग होता है 'अलोव कुलं जोएमाणे अभिई णक्खत्ते जोएइ' कुलोपकुलसंज्ञक नक्षत्र का जब योग होता है तष अभिजितू नक्षत्र का योग होता है अभिजित् नक्षत्र कुलोपाल रूप से पहिले प्रतिपादित हो चुका है और इसका श्रावणी पूर्णिमा के साथ योग होता है अभिजित् नक्षत्र तृतीया श्राविष्ठी पूर्णिमा में कुछ अधिक १२ मुहूर्ततक चन्द्र के साथ सम्बन्धित रहता है इसके याद श्रवण सहचर होते से वह स्वयं भी उस पूर्णिमासी के पर्यन्तवर्ती होने के कारण उस पूर्णिमाली को परिसमाप्त कर देता है ऐसी विवक्षा होने से युनक्ति ऐसा कहा गया है इस तरह 'साविट्ठीणं पुग्णमासिं कुलं वा जोएइ जाव भानपामा माव्यु छ भने विही पूणि भामi तन यो थाय 2. 'उवकुलं जोएमाणे सवणे णक्खत्ते जोएइ' म न्यारे ५ ४ नक्षत्रो। यो थाय छे त्यारे श्रवण नक्षत्र યોગ થાય છે કારણ કે ઉપકુલ રૂપથી શ્રવણ નક્ષત્ર કહેવામાં આવ્યું છે. શ્રાવણ ५ भाभा माना योग याय छे. 'कुलोवफुलं जोएमाणे अभिई णक्खत्ते जोएइ' टोपटસંક નક્ષત્રને જ્યારે ગ થાય છે ત્યારે અભિજિતુ નક્ષત્રનો રોગ થાય છે, અભિજિત નક્ષત્ર કુપકુલ રૂપની પહેલા પ્રતિપાદિત થઈ ચૂકેલ છે અને એનો શ્રાવણી પૂર્ણિમાની સાથે યોગ થાય છે. અભિજિત નક્ષત્ર તૃતીયા શ્રાષ્ઠિી પૂર્ણિમામાં કંઇક વધુ ૧૨ મુહૂર્ત સુધી ચન્દ્રની સાથે સમ્બધિત રહે છે. આના પછી શ્રવણ સહચર હેવાથી તે પોતે પણ તે પૂર્ણમાસીના પર્યન્તવત્ત હોવાના કારણે તે પૂર્ણમાસીને પરિસમાપ્ત કરી દે છે. આ
२- विक्ष पाथी 'युनत' सम ४ामा मायु 2. २॥ शत 'साविट्ठीणं पुण्णमासिं गं कुलं वा जोएइ जाव कुलोवकुलं वा जोएइ' श्राqिesी पूणिमानी सा सस