Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे 'नाउमिट अमावासं भइ इच्छसि कमि होइ रिक्खमि । अवहारं ठावेजा पियवेहिं संगुणिए, ॥१॥ (ज्ञातुमिहामावास्यां यदीच्छसि कस्मिन् भवतिमाक्षे ।
अवधायी स्थापयित्वा तृतीयरूपैः संगुणयेदितिच्छाया । अयमयः-याममावास्या मिहास्मिन् युगे ज्ञातु मिच्छसि यथा कस्मिन ऋक्षे नक्षत्रे वर्तमाना अमावास्या परिसमाप्ता भवति याबद्पै वित्योऽमावास्या अतिक्रान्ता गता स्तावल्या संख्यया वक्ष्यमाणरूपमवधार्यते प्रथमतया स्थाप्यने इत्यवधार्यों ध्रुवराशिः तममवधार्यराशि स्थापयित्वा संगुणयेत् गुणनं कर्तव्यम् । तत्र किं प्रमाणोऽवनार्यराशि रिति जिज्ञासायामवधार्यराशिप्रमाणं निरूपणार्थमाह
'छावट्ठीयमुहुत्ता विसद्विभागाय पंच पडिपुण्णा । वासद्विभाग सत्चद्विगोय एको हवइ भागो' ॥२॥ पट् पष्टि श्च मुहूर्ता द्वापष्टि भागाश्च पञ्चप्रतिपूर्णाः। .
द्वापष्टि भागः सप्तपष्टिकश्चैको भवति भाग इतिच्छाया ॥२॥ विचार करना चाहिये वह इस प्रकार से है'नाउमिह अमावासं जइ इच्छसि कमि होइ रिक्खंमि। ____अवहारं ठावेज्जा त्तियख्वेहिं संगुणिए' ॥१॥
इस का अर्थ यह है-जिस अमावास्या को इस युग में जानना चाहते हो कि किस नक्षत्र में वर्तमान अमावास्या परिसमात होती है तो इसके लिये जितने रूपों से जितनी अमावास्याएं निकल चुकी हों उत्तनी संख्या को स्थापित करलेना चाहिये यह ध्रुचराशि रूप होती है इस ध्रुव राशि को फिर गुणित करना चाहिये अवधार्य राशि ध्रुवराशि का प्रमाण जानने के लिये
छावही य मुहुत्ता विसहिभागा य पंच पडिपुण्णा । वासद्विभाग सत्तट्टिगोय एको हवह भागो ॥२॥ 'नाउमिह अमावासं जइ इच्छसि कमि होइ रिक्खंमि ।
अवहारं ठावेज्जा त्तिय स्वेहि संगुणिए" ॥१॥ આને અર્થ આ પ્રમાણે છે-જે અમાવસ્યાને આ યુગમાં જાણવા ઈચ્છતા હોય કે ક્યા નક્ષત્રમાં વર્તમાન અમાવાસ્યા પરિસમાપ્ત થાય છે તે આ માટે જેટલા રૂપથી જેટલી અમાવસ્યાઓ નિકળી ગઈ હોય તેટલી સંખ્યાને સ્થાપિત કરી લેવી જોઈએ. આ ધ્રુવરાશિ રૂપ હોય છે. આ યુવરાશિને પુનઃ ગુણવી જોઈએ. અવધાર્યરાશિ ધ્રુવરાશિનું પ્રમાણ જાણવા માટે
छावट्ठी य मुहुत्ता विसद्विभागा य पंच पडिपुण्णा । वासहि भाग सत्तट्ठिगोय एक्को हवइ भागो ॥२॥
