Book Title: Jambudwip Pragnaptisutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
..
जम्बूछीपप्रशसिखने
.......
.. .. . तत्राष्टसंख्यानुरोधेन एकस्यैव प्रमदितयोगस्य विवक्षितत्वेन ज्येष्ठा नक्षत्रमपि संगृहीत मिति ॥ त्रिधा चन्द्रस्य योगं युञ्जतां नक्षत्राणां नामानि प्रदययानि नक्षत्राणि दक्षिणतः प्रमर्दतश्च योग योजयन्ति तेषां नामानि दर्शयितुमाह-'त-थगं जेते' इत्यादि, 'तत्थणं जेते णखत्ता' तत्राष्टाविंशति नक्षत्रेषु मध्ये खलु ये ते नक्षत्रे 'जेणं सया चंदरस' ये खलु नक्षत्रे सदा सर्वकालं चन्द्रस्य 'दाहिणशो वि पमपि' दक्षिणतो दक्षिणस्यां दिशि तथा प्रार्दमपि 'जोगे जोएंति' योगं सम्वन्धं योजयतः कुरुतः 'ताओ णं दुवे आसाढाओ' वे खलु द्वे आपाढे पूर्वापाढोत्तरापाढलक्षणे, ते हि प्रत्येकं चतुस्तारे, वत्र द्वे द्वे तारे सर्ववाह्यस्य पञ्चदशस्य मण्डलस्याभ्यन्तरतो भवतः, तथा द्वे द्वे तारे बहिर्भवतः, ततो दे द्वे तारे अभ्यन्तरत स्तयोमध्येन चन्द्रमागच्छति तदपेक्षया प्रमदं योगं योजयत इति कथ्यते, ये तु वे द्वे तारे वहिविद्यते चन्द्रस्य पञ्चदशेऽपि मण्डले चारं कुरुतः सदा चन्द्रस्य दक्षिण दिशि व्यवस्थिते ततसंख्या के अनुरोध से एक ही प्रमर्दित योग विवक्षित होने से ज्येष्ठा नक्षत्र भी संगृहीत हो जाता है । 'तत्थ णं जेते णक्खत्ता दाहिणओ वि पमदंवि जोगं जोएंति' उन अट्ठावीस नक्षत्रो में से जो दो नक्षत्र सदा चन्द्र की दक्षिण दिशा में वर्तमान रह कर प्रमर्द योग को भी करते हैं 'ताओ णं दुवे असाढाओ' वे पूर्वापाढा और उत्तराषाढा नामके दो नक्षत्र है। ये दोनों नक्षत्र चार चार ताराओं वाले हैं इन मे से दो तारे तो सर्ववाह्य जो १५ वां मण्डल है उसके भीतर हैं तथा दो तारे उस के बाहर हैं भीतर मे जो दो दो तारे हैं उनके चमे से होकर चन्द्रमा गमन करता है इस अपेक्षा यहां प्रमर्दयोग पूर्वाषाढा और उत्तराषाढा करते हैं ऐसा कहा है । तथा जो दो तारे बाहर है वे चन्द्र के १५३ मण्डल पर गति करते हैं अतः वे सदा चन्द्र की दक्षिण दिशा मे व्यवस्थित रहते हैं। इस कारण वे चन्द्र की दक्षिण दिशा में प्रमर्द योग करते हैं ऐसा कहा गया है। છે. આમ આ પાડમાં એક નક્ષત્રની અધિકતા પ્રકટ કરવામાં આવી છે આથી આઠ સંખ્યાના અનુરોધથી એક જ પ્રમર્દિત પેગ વિવક્ષિત હોવાથી જયેષ્ઠા નક્ષત્ર પણ, सहीत थ य छे. 'तत्थणं जे ते णक्खत्ता दाहिणओ वि पमपि नोगं जोएंति' मा અઠયાવીશ નક્ષત્રમાંથી જે બે નક્ષત્ર સદા ચન્દ્રની દક્ષિણદિશામાં વર્તમાન રહીને પ્રમयो ५ ४२ छ. 'ताओणं-दुवे असाढाओ' त पूर्वाषाढ मन उत्तराषाढा नामनामे નક્ષત્ર છે. આ બંને નક્ષત્ર ચાર ચાર તારાઓવાળા છે. આમાંથી બે તારા તે સર્વબાહ્યા જે પંદરમું મંડળ છે તેની અંદર છે તથા બે તારા તેની બહાર છે. અંદરના ભાગમાં જે બળે તારા છે તેમની વચમાંથી જઈને ચન્દ્રમાં ગમન કરે છે આ અપેક્ષા અને પ્રમઈગ પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢા કરે છે એ પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે તથા જે બે તારા બહાર છે તેઓ ચન્દ્રના પંદરમાં મંડળ પર ગતિ કરે છે આથી તેઓ સદા ચન્દ્રની ઋક્ષિણદિશામાં વ્યવસ્થિત રહે છે. આ કારણે તેઓ ચન્દ્રની દક્ષિણદિશામાં પ્રમોગ કરે
