Jambudwip Pragnaptisutram Part 03

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 355

३३८
जम्बूद्वीपप्राप्ति (शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराजः सोमस्य महाराज्ञ इसे देवा आज्ञोपपात अवननिर्देशे तिष्ठन्ति, तद्यथा-सोमका यिकाः सोमदेवकायिकाः, विद्युत्कुमाग, विद्याकुमा थग्निकुमारा अग्निकुमार्यों चायुकुमारा वायुकुमार्यः, चन्द्राः सूर्याः ग्रहा नक्षत्राणि तारारूपा ये अन्ये तथा प्रकाराः सर्वे ते तबूक्तिका: त्यो मारिताः शक्रस्य देवेन्द्रस्य देवराज्ञः सोमस्य महाराज्ञ आज्ञाववननिर्देशे तिष्ठन्ति, इतिच्छाया) शास्त्रान्तरोन प्रकरणस्याति सरलनया व्याख्या न कुवा प्रज्ञैः, स्वयमेवार्थानुमंधानं कर्तव्यम्, एतस्मात् प्रकरणा। इत्थं जायने बद् देवानामपि अधि. पति भवति, अतोऽबाधिपति विषयकः प्रश्नो नानुपपन्ना, तत्र देवशरीरप्रातियोग्य पूर्व भवोपार्जित तपः प्रभावात् देवगति प्राप्नुवन्ति, देवराजानुकूल पूर्व भवोगानितपुण्यप्रभावात् देवराजो भवतीति प्रश्नः, 'भगवाजाह-गोयामा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'वम्ह. देवया पन्नो' ब्रह्मदेवताकं प्रज्ञप्तम्, अर्थात् अभिनिनक्षत्रस्य ब्रह्माख्यो देवविशप एव देवता भवति इति भगवत उत्तरम् इति भावः। 'सवणे परखते विण्ड देवयार पण्णत्ते' श्रवण नक्षत्र विष्णु देवनाकं प्रज्ञप्तं कथितम्, यद्यपि पत्र प्रश्न सूत्रं नास्ति तथापि उत्सूत्रानुरोधात् प्रश्न सूत्र अयमेवोन्नेगम्, कथ मेत्रमितिचेत, उच्यते-शिष्यस्थानिप्राय जानन् गुरुः शिष्यमनोगतं प्रश्नं ज्ञात्वा निर्वचनमूत्रेणैव समाधानात्, आलापप्रकारचे थम् एसिणं भने ! अहावीसाए शास्त्रन्तर के प्रकरण में हुआ है इस प्रकरण को अति सरल होने से हम व्याख्या नहीं कर रहे हैं स्वयं ही इस विषय को समझलेना चाहिये इस उद्धृत प्रकरण से यह बात जानी जा सकती है कि देशों का भी अधिपति होना है इसलिये यहाँ अधिपति विषयका प्रश्न अनुचित नहीं है । जोय देवशीर प्राप्ति के योग्य पूर्व भवो पार्जित तप के प्रभाव से देवमति प्राप्त करले हैं और देवराज के पद का प्राप्ति के अनुकूल पूर्व भवोपार्जिन तप के प्रभाव से जीव देवराज होना है।
अब गौतमस्वामी के प्रश्न का उत्तर देते हुए प्रतु पाहते हैं 'पोयमा! बम्हदेवया पन्नत्ते' हे गौतम ! अभिजित् नक्षत्र का स्वामी ब्रह्म नामका देव विशेष है 'सवणे णखत्तविण्हु-देवयाए पणत्ते'अब ग नक्षत्र का स्वामी विष्णुदेवना है अद्यपि यहां प्रश्न सूत्र नहीं है फिर भी उत्तर पत्रके अनुरोध से प्रश्न सूत्र स्वयं ही उद्भावित વ્યાખ્યા કરતાં નથી સ્વયં જ આ વિષયને સમજી લેવું જોઈએ આ ઉદધૃત પ્રકરણથી એ હકીક્ત જાણી શકાય છે કે દેવનો પણ અધિપતિ હોય છે આથી અહીં અધિપતિ વિષયક પ્રશ્ન અસ્થાને નથી. જીવ દેવશરીર પ્રાપ્તિને ચગ્ય પૂર્વભવેપાર્જિત તપના પ્રભાવથી દેવગતિ પ્રાપ્ત કરે છે અને દેવરાજના પદની પ્રાપ્તિને અનુકૂળ પૂર્વભવેપાર્જિત તપના પ્રભાવથી જીવ દેવરાજ બને છે. હવે ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નનો ઉત્તર આપતા થકા मामु ४३ छे 'गोयमा! बम्हदेवया पन्नत्ते' गौतम ! मिति नक्षत्रना स्वामी ग्रह नामना व विशेष छ-'सवणे णखत्ते विण्ड-देवयाए गण्यत्त' ५१Y नक्षत्रन स्वामी विष्ण દેવતા છે કે અત્રે પ્રશ્ન સૂવ નથી તે પણ ઉત્તર સૂચના અનુરોધથી પ્રશ્ન સૂર વય