________________
અભિલાષાને સેવનારો હોય. જેને સંસારમાં રહેવાનું ગમે છે, જેને સંસારમાં રહેવું એ સારુ લાગે છે, તેનામાં સાધુપણુંય નથી અને શ્રાવકપણુંય નથી. પોતાના અને સૌ કોઈના સંસારનો નાશ ઇચ્છવો એ ઉંચામાં ઉંચી કોટિની ઇચ્છા છે. આત્મામાં ભાવદયા પ્રગટ્યા વિના, એ જાતિની ઉત્તમ ઇચ્છા પ્રગટે, એ શક્ય નથી. ‘જીવમાત્રના સંસારનો નાશ થાઓ !' એવી અભિલાષાની ઉત્કટતામાંથી તો તીર્થંકરત્વનું પુણ્ય સર્જાય છે. શ્રી તીર્થંકર નામકર્મની નિકાચના એવી જ પુણ્યાભિલાષાની ઉત્કટતાથી થાય છે.
વિષય-કષાયરૂપ સંસારનો નાશ કરવાનો પ્રયત્ન - એવું નામ ધર્મ સંસાર એટલે વિષય અને કષાય. વિષય-કષાયનો નાશ એટલે
સંસારનો નાશ. જેના વિષય-કષાય હણાયા, તેનું દુ:ખ હણાયું, તેનું પરિભ્રમણ ગયું. વિષય-કષાયના યોગે આત્માને જન્મ મરણાદિના દુ:ખો ભોગવવા પડે છે. વિષય-કષાયના યોગે જ ચાર ગતિમાં ચોરાશી લાખ યોનિઓ દ્વારા આત્મા જન્મે છે, મરે છે અને ભમે છે. આત્મા સ્વભાવે શાશ્વત છતાં, વિષય-કષાયના યોગે આ દશા ભોગવી રહ્યો છે. આ માનવભવ એમાંથી નીકળવાને માટે છે. વિષય અને કષાયથી મૂકાવાનો પ્રયત્ન કરવો, એના જેવો આ જીવનનો બીજો કોઈ સદુપયોગ નથી. વિષય અને કષાયથી મુક્ત બનવાનો પ્રયત્ન, એનું જ નામ ધર્મ. એ પ્રયત્ન અનાજ્ઞાનીઓની આજ્ઞા મુજબ કરવો જોઈએ, કે જેથી ધર્મ ધર્મરૂપ જ બન્યો રહે અને જેવી રીતે એ ફળવો જોઈએ, તેવી જ રીતે એ ફળે. રાજા મધુથી એ પ્રયત્ન જેવો જોઈએ તેવો ન થઈ શક્યો, માટે તે મરણ સમયે અફસોસ કરે છે. તમારે શું કરવું છે ? અફસોસ કરવાનો વખત આવે તે પહેલાં ચેતવા જેવું છે અને ચેતીને આરાધનામાં રક્ત બની જવા જેવું છે.
:
મર્યા વિના છૂટકો નથી
રાજા મધુ વધુમાં વિચારે છે કે
‘હું જાણતો હતો કે, મરણ નિશ્ચિત છે, યૌવન કુસુમ જેવું છે અને ઋદ્ધિ ચંચલ છે છતાંપણ મેં મારા પૂર્વ કાળમાં પરાધીન બનીને પ્રમાદથી ધર્મને ર્યો નહિ ! મરણ નિશ્ચિત છે, એમ કોણ નથી જાણતું? બધા જ જાણે છે.
.......ઉત્તમ આત્માનો વિચારદશાને ઓળખો.........
૨૯
6
$G&@
