________________
૮૨
RCRRRRRRRRRRRRRRLaplars
સિતાને કલંક ભ0
સાધના ન કરી શકે એ શક્ય છે. કર્મસત્તાની આવી પ્રબલતા વિચારો, કે જેથી કર્મબંધનની પ્રવૃત્તિ લુખ્ખી બની જાય અને ધર્મસત્તાના શરણે રહી કર્મસત્તાથી સર્વથા મુક્ત બનવાનો શક્ય પ્રયાસ કરવા માળ બનાય.
કર્મના ઉદય વખતે વિવેકી બનવું જોઈએ કર્મના ઉદય સમયે આત્મા વિવેકી બન્યો રહે, તો ઉદયમાં આવેલ કર્મ જવા સાથે બીજા પણ થોકબંધ કર્મો ચાલ્યા જાય. બધાંય કર્મો કાંઈ નિકાચિત હોતા નથી, કે જેથી નિર્જરાના પ્રયત્ન દ્વારા નિર્જરે નહિ. જે કર્મ બાંધ્યું તે ધારો કે ઉદયમાં આવ્યું અને તેણે સારી નરસી સામગ્રી લાવી મૂકી, પણ તે વખતે આત્મા એમાં લેપાય કે મૂંઝાય નહિ પણ સમભાવે વેદે તો પરિણામે કર્મસત્તાને ભાગે જ છૂટકો છે. પુણ્યયોગે પ્રાપ્ત થયેલી સામગ્રીમાં જે લીન ન બન્યા તે બચ્યા અને લીન બન્યા તે ડૂળ્યા. શ્રી સનતકુમાર ચક્રવર્તી રૂપ પરિવર્તનનું એક નિમિત્ત મળ્યું કે તરત ચેત્યા તો સાધી ગયા. બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તીની આંખો ફૂટી તો યે ન ચેત્યા તો ડૂબી ગયા. દુ:ખના નિમિત્તે પણ વિવેક જાગૃત થવો, એ કમભાગ્યશાલિતા નથી. દુ:ખ આવ્યું ને વસ્તુસ્વરૂપ ખ્યાલમાં આવી ગયું, એથી વૈરાગ્ય ભાવના ઉત્પન્ન થઈ, તો એ વૈરાગ્ય વખોડવા જેવો નથી પણ વખાણવા જેવો જ છે. એ વૈરાગ્ય વસ્તુત: જ્ઞાનગર્ભિત જ છે, કારણકે, દુ:ખના નિમિત્તે વસ્તુસ્વરૂપનો વાસ્તવિક ખ્યાલ આવાવના યોગે તે ઉત્પન્ન થયેલ છે.
સભા: ચક્રવર્તીને પણ એવું થાય ?
પૂજયશ્રી : હા, અશુભોદય બધું કરે. તેણે પુણ્યમાં એવા કાંકરા વેરેલા, દુષ્કર્મનો ઉદય ચમરબંધીને પણ ભીખ માંગતો બનાવી દે અને રસ્તે રખડતો ભિખારી પણ પુણ્યના ઉદયે ચમરબંધી બની જાય, માટે તેમાં આશ્ચર્ય પામવા જેવું કંઈ છે જ નહિ.
ધર્મસત્તાને સર્વસ્વ માનો તો કર્મસત્તા મોળી પડે આ બધુ સમજીને લ્યાણના કામીઓએ વિવેકશીલ બનવું જોઈએ. કર્મસત્તા પાસે કોઈનીય સીફારસ ચાલતી નથી. શ્રી શ્રેણિક મહારાજાને અને શ્રી કૃષ્ણ મહારાજાને પણ નરકે જવું પડ્યું,
