________________
કરનારા હોય નહિ.' પણ ‘ભક્તિ કયાં હોવી ઘટે અને ક્યાં નહિ' એનો વિવેક અવશ્ય હોવો જોઈએ. કલ્યાણના અર્થીઓએ ભક્તિના સ્થાનોથી સારી રીતે માહિતગાર બનવું જોઈએ. વિવેકશુન્ય આત્માઓ અભક્તિપાત્રની ભક્તિ કરનારા અને સાચા ભક્તિપાત્રની આશાતના કરનારા પણ બની જાય, એ સુસંભવિત છે. એવી ભક્તિ આત્માને તારી શકતી નથી અને એ આશાતના આત્માનું અકલ્યાણ કર્યા વિના રહેતી નથી. આથી ભક્તિનું વિધાન કરનારા પરમ ઉપકારી પરમર્ષિઓ, એ વાત પણ અતિશય સ્પષ્ટ રૂપમાં જ ફરમાવે છે કે, ‘કલ્યાણના અર્થી' આત્માઓએ તેવા જ સ્થાનોને વિષે ભક્તિવાળા બનવું જોઈએ, કે જે સ્થાનો પરમાર્થથી ભક્તિને પાત્ર હોય.'
સભા : તેવા સ્થાનો ક્યાં ?
પૂજયશ્રી : જે જે સ્થાનોની ભક્તિથી સધાય તો આત્મનિસ્તાર જ સધાય, તે સર્વ સ્થાનો ભક્તિપાત્ર ગણાય. ધ્યેયમાં સુનિશ્ચિત બનો, એટલે ઘણા-ખરા પ્રશ્નોનો તમે તમારી મેળે જ ઉત્તર મેળવી શકો. અનાદિકાળથી આપણો આત્મા જડ એવા કર્મોનો સંયોગવાળો છે છે. આપણે ધારીએ અને યોગ્ય પ્રયત્ન કરીએ, તો આપણો આત્મા અનાદિકાળથી કર્મોના સંયોગવાળો હોવા છતાં પણ તેને આપણે કર્મોના સંયોગથી સર્વથા રહિત બનાવી શકીએ એ વિના દુ:ખથી ૨ સર્વથા રહિતપણું અને અવિનાશી તથા સંપૂર્ણ સુખની પ્રાપ્તિ શક્ય નથી. આ કારણે, આત્માનો મોક્ષ એ આપણું ધ્યેય હોવું જોઈએ. આત્માનો મોક્ષ શ્રી જિનભાષિત ધર્મની આરાધના વિના શક્ય નથી. અર્થ અને કામની સાધનાથી મોક્ષ સધાય નહિ, પણ મોક્ષથી દૂર ને દૂર જ જવાય; કારણકે અર્થ અને કામની સાધના આત્માને વિશેષ પ્રકારે કર્મબદ્ધ બનાવે છે. શ્રી જિનભાષિત ધર્મની સાધના જ આત્માને મોક્ષની નિકટમાં લઈ શકે છે અને અન્ને મોક્ષ પણ પમાડી શકે છે. હવે વિચાર કરો કે, ભક્તિના વાસ્તવિક સ્થાનો ક્યા હોઈ શકે? અર્થ અને કામ પ્રત્યે આકર્ષે, અર્થ અને કામની લોલુપતા જન્માવે, અર્થ અને કામની સાધનામાં યોજે થવા કોઈપણ સ્વરૂપે અર્થ અને કામની હેયતા ભૂલાવીને આપણા હૃદયમાં અર્થ અને કામની ઉપાદેયતાને જન્માવે એવું કોઈ પણ સ્થાન ભક્તિપાત્ર હોઈ શકે ખરું?
કીર્તની કામના કર્તવ્યને પણ ભૂલાવે છે............૮
இஇஇஇஇஇஇஇஇஇஇஇது
૧૮૯
