________________
૨૨૬
cerceeeeeeeeeeeeeeeeeeris
કલંક ભાગ-૬ સીતાને
ધર્માચાર્યો રાજાના સ્થાને શ્રી લક્ષ્મણજીએ રાજાઓના કર્તવ્યનો ખ્યાલ આપતાં પણ કહ્યું છે કે, સુરાજ્યમાં સુસ્થિત એવો પણ લોક જો રાજદોષમાં તત્પર બને, તો તે રાજાઓ દ્વારા કાં તો શિક્ષણીય છે અને કાં તો ઉપેક્ષણીય છે.' ધર્માચાર્યના પવિત્ર સ્થાનને અલંકૃત કરનારાઓ, શ્રી જૈનશાસનમાં રાજાના સ્થાને ગણાય છે, દુનિયાના રાજાએ જેમ પોતાની ફરજ અદા કરવાની હોય છે, તેમ ધર્માચાર્યોએ પોતાની ફરજ અદા કરવાની હોય છે. રાજાઓમાં જેમ ભીમ - કાન્ત ગુણ હોવો જોઈએ, તેમ ધર્માચાર્યો પણ ભીમ-કાન્ત ગુણને ધરનારા હોય છે. એથી શાસનના દ્રોહીઓને ધર્માચાર્યો ભયંકર લાગે તે જેમ સ્વાભાવિક છે, તેમ ધર્મના અર્થી જગતને તો એ મહાત્માઓ ખૂબ ખૂબ ક્ષમાશીલ, શાન્ત અને પરોપકાર પરાયણ જ લાગે એ સ્વાભાવિક છે. ધર્માચાર્યો પોતામાં દોષ ન આવે એની અને થોડો પણ ઘેષ આવી ગયો હોય તો તેને મૂળમાંથી કાઢવાની કાળજી રાખનારા હોય છે. આમ છતાંપણ, નિર્દોષ એવા તે મહાત્માઓની શાસનના દ્રોહીઓ નિન્દા કરે અને કરાવે તે સ્વાભાવિક છે. સાચા ધર્માચાયાં એથી જરા પણ ડરે કે ડગે નહિ. એ તો પોતાની નિદાને પણ પોતાની કર્મનિર્જરાનું જ કારણ બનાવી દે. આવા ધર્માચાર્યો જ્યારે શાસનની સામે આક્રમણ આવે, ત્યારે પોતાના સામર્થ્યનો ખૂબ ખૂબ ઉપયોગ કરવા તત્પર બની જાય છે. સધર્મના ટ્રેડી બનીને શ્રી સંઘનું અનિષ્ટ કરવા તત્પર બનેલા અયોગ્ય આત્માઓને, શ્રી જિનાજ્ઞાના આરાધક ધર્માચાર્યો, પોતાની સઘળી જ શક્તિનો ઉપયોગ કરીને રોકે. જે કોઈ ધર્માચાર્યાદિ, આવા આત્માઓને વારવાનું પોતામાં સામર્થ્ય હોવા છતાંપણ, તેઓની ઉપેક્ષા કરે છે, તે શ્રી જિનાજ્ઞાતા વિરાધક બનીને ઘોર એવા સંસારમાં જ ખૂબ ખૂબ ભમનારા બની જાય છે. આપણે ત્યાં ઉપેક્ષાનું વિધાન જરૂર છે, પણ તે અપ્રતિકાર્ય દોષોને માટે ! સામાના દોષો આપણાથી અપ્રતિકાર્ય જ હોય, ત્યાં તો ઉપેક્ષા સિવાય બીજો કોઈ માર્ગ નથી; પણ સામર્થ્ય હોય તો શાસનના વિરોધીઓ આદિની ઉપેક્ષા કરવાની હોય જ નહિ. આપણે ત્યાં સારણા, વારણા, ચોયણા અને પડિચોયણાનો વિધિ પણ છે. એ
