________________
RICERCRRRRRRRRLaRBERLeReelis
૨૪૨
અન્યથા આવા ગુણસંપન્ન આત્માઓની વાત જ્યારે ચાલતી હોય, ત્યારે તેઓના અલ્પ અને સંયોગવશ ઉત્પન્ન થવા પામેલા દોષોને યાદ પણ કરવાના હોય નહિ. પરિપૂર્ણ વીતરાગતાને પામ્યા વિના, સર્વ દોષોથી રહિતપણું અને સર્વ ગુણોથી સંપન્નપણું શક્ય નથી, પરંતુ જ્યાં અમુક વિશિષ્ટ ગુણો હોય છે, ત્યાં તેવા ગુણવિશિષ્ટ આત્માઓની દોષ સંભવિતતાને આગળ કરાય નહિ અને જ્યાં આત્મસ્વભાવને આવરનારા મિથ્યાત્વાદિ દોષોની પ્રધાનતા હોય, ત્યાં અમુક અમુક ગુણો લાગતા હોય, તો પણ તે ગુણો ગુણ રૂપે નહિ હોવાથી, દોષોની પ્રધાનતાને ભૂલી શકાય નહિ. વાંચનાર કે વિચારનાર, બોલનાર કે સાંભળનાર, સૌમાં આ વિવેક હોવો જોઈએ. જેમકે,
નવા ઢિવિઘા સંસાળિો મુત્તorગ્ન ?” 3. આવું પણ વર્ણન શાસ્ત્રમાં આવે. જીવો બે પ્રકારના છે : એક 3 સંસારી અને બીજા મુક્ત. આ સિવાયના કોઈ પણ પ્રકારના જીવ આ ? સંસારમાં હતા નહિ, છે નહિ અને હશે પણ નહિ. આ સંસારમાં જેટલા ?િ જીવો છે, તેમાં કોઈપણ કાળે વધારો કે ઘટાડો થવાનો નથી. નવા જીવો
છે આવવાના નથી કે વિદ્યમાન જીવો સર્વથા વિનાશને પામવાના નથી, “હું આ સંસારમાં જે કાંઈ વિદ્યમાન છે, તે કોઈને કોઈ રૂપે વિધમાન
રહેવાનું છે અને જે કોઈ પણ રૂપે વિદ્યમાન નથી, તેની કોઇપણ કાળે ઉત્પત્તિ થવાની નથી. વિદ્યમાનના રૂપાદિમાં પરિવર્તન થયા કરે એ * બને, પણ સર્વથા વિનાશ કે તત્ર નવીન ઉત્પત્તિ થાય, એ તો કદિ જ
બને નહિ. યોગ્ય સંસારી જીવો મુક્ત બને એ બને, પણ તેની વિદ્યમાનતાનો કદિ જ નાશ થાય નહિ. એ જ રીતે વિદ્યમાન જીવોમાં કાં તો જીવ સંસારી હોય અને કાં તો જીવ મુક્ત હોય, પણ ન સંસારી હોય કે ન મુક્ત હોય અને એથી જૂદી એવી જ કોઈ ત્રીજી અવસ્થાવાળો એક પણ જીવ હોય, એ સંભવિત નથી. હવે વિચાર કરો કે, ચૌદમાં ગુણ સ્થાનકે રહેલા અયોગી કેવલી એવા પણ આત્માઓ સંસારી ગણાય કે નહિ ? તેરમા ગુણસ્થાનકે વર્તતા શ્રી અરિહન્ત પરમાત્માઓ અને બીજા પણ કેવલજ્ઞાની મહાત્માઓ સંસારી ગણાય કે નહિ ? બારમા ગુણસ્થાનકે વર્તતા અને પરિપૂર્ણ વીતરાગતાને પામી ચૂકેલા પણ પુણ્યાત્માઓ સંસારી ગણાય કે નહિ? ક્ષપકશ્રેણિએ
સિતાને કલંકભcગ-૬
