________________
૧૮૬
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRS
સીતાને કલંક...ભા-૬
કોઈના પણ પ્રત્યે ભક્તિ જાગી છે, તેઓ જ શ્રી રામચન્દ્રજીએ કહેલી આ વાતના મર્મને પામી શકે અને હદયસ્થ બનાવી શકે. ભક્તિથી શૂન્ય આત્માઓ, આ કથનના પરમાર્થને પામી શકે એ શક્ય જ નથી. કોઈના પણ પ્રત્યેની ભક્તિથી જેનું હૈયું ભરપૂર છે, તે આત્માને માટે તો આ કથન અનુભવસિદ્ધ છે. ભક્ત આત્માઓ જેના પ્રત્યે ભક્તિ ધરાવતા હોય છે, તે આત્માના હિતાહિતની કોઈપણ બાબતની ઉપેક્ષા કરનારા હોતા જ નથી. ભક્ત આત્માઓ પોતે માનેલા ભક્તિપાત્ર આત્માના હિતની નાશક અને અહિતની કારક એવી કોઈપણ બાબતની ઉપેક્ષા કરવા જોણું ધૃષ્ટ હદય ધરનારા હોય, એ બનવા જોગ વસ્તુ જ નથી. જ્યાં ભક્તિ હોય, ત્યાં ઉપેક્ષા ન હોય અને જ્યાં ઉપેક્ષા હોય, ત્યાં ભક્તિ ન હોય, એ નિર્વિવાદ વાત છે. ઉપેક્ષા અને ભક્તિને મેળ જ નથી. રાત અને દિવસ વચ્ચે જેવું અત્તર છે, તેવું જ અત્તર એ ઉપેક્ષા અને ભક્તિ વચ્ચે છે. જ્યાં રાત હોય, ત્યાં તે કાળે દિવસ હોઈ શકે નહિ અને જ્યાં દિવસ હોય, ત્યાં તે કાળે રાત હોઈ શકે નહિ તેમ જ્યાં ભક્તિ હોય, ત્યાં એ ઉપેક્ષા હોઈ શકે નહિ અને જ્યાં ઉપેક્ષા હોય ત્યાં ભક્તિ હોઈ શકે નહિ. ભક્તિની ક્રિયા કરવાને અશક્ત એવો પણ ભક્ત
ઉપેક્ષા કરનારો તો હોય જ નહિ આજે આ બાબત પણ ખૂબ ખૂબ સ્પષ્ટીકરણ માંગી રહી છે કારણકે, હિતાહિતની ઉપેક્ષા કરનારાઓ પણ પોતાને ભક્ત મનાવવાનો દાવો કરી રહ્યાા છે; એટલું જ નહિ પણ ભક્તિવશ ઉપેક્ષા નહિ કરનારા અને ભક્તિવત્ત ગણાતાઓને સાચા ભક્ત બનવા દ્વારા ઉપેક્ષાને ત્યજવાનો ઉપદેશ દેનારા આત્માઓને, ઝઘડાખોર આદિ કહી, તેઓ હિન્દી રહ્યા છે. આપણે એમ કહીએ છીએ કે, ભક્તિપાત્રના હિતાહિતની ઉપેક્ષા ત્યાંજ સંભવિત છે, કે જ્યાં ભક્તિમાં ખામી છે. ભક્તિપાત્રની સેવા અને રક્ષા આદિને લગતી પ્રવૃત્તિ થવી કે ન થવી અગર તો અલ્પ થવી કે જરૂરી પ્રમાણમાં થવી, એ તદ્દન જુદી વસ્તુ છે અને તેની ઉપેક્ષા થવી, એ પણ તદ્દન જુદી વસ્તુ છે હૈયામાં પૂરેપૂરી ભક્તિ હોવા છતાં પણ ભક્તિપાત્રની બિસ્કુલ અગર તો થવી જોઈએ તેટલી સેવા અને રક્ષા આદિ ન થઈ શકે એ
