________________
૭૨ બીજાને દુ:ખ દેવું અગર તો કોઈનું પણ સુખ છીનવી લેવાનો પ્રયત્ન કરવો, એ તો આપણી જાતે જ આપણું દુ:ખ ઉત્પન્ન કરવા જેવું છે.
પરંતુ આત્મભાવ વિનાના અને પૌદ્ગલિક ઘેલછામાં પડેલા આત્માઓ આ વસ્તુને વિચારતા જ નથી. તેવા આત્માઓ તો, આવી એકાન્તે ક્લ્યાણકર પણ વસ્તુને ઉપદેશનારા મહાત્મા પુરુષો તરફ પણ, અવસર પામીને તિરસ્કાર દર્શાવવાને ચૂક્તા નથી; કારણકે, તેઓને સાચા મહાત્માઓનું મહત્માપણું ખટક્યું હોય છે. દુર્જનો સજ્જન પુરુષોના નિષ્કારણ શત્રુઓ ગણાય છે, કારણકે સજ્જન પુરુષો દ્વારા આચરાતી સત્પ્રવૃત્તિઓ દુર્જનનોને દુર્જનરૂપે જાહેર કરી દે છે અને એથી દુર્જનો સજ્જન પુરુષો પ્રત્યે વસ્તુત: નિષ્કારણ જ વૈરને રાખનારા બને છે. સાચી વાત એ છે કે, પૌદ્ગલિક સ્વાર્થની રસીક્તા જ ભયંકર છે. પૌદ્ગલિક સ્વાર્થની પ્રીતિ જેમ-જેમ વધતી જાય છે, તેમ-તેમ સવૃત્તિ અને સદાચાર બંનેયનો વિનાશ થતો જાય છે. પૌદ્ગલિક સ્વાર્થની અતિ પ્રીતિ આદમીને આદમી રહેવા દેતી
...સંતાને કલંક....ભ.-૬
નથી, પણ હેવાન બનાવી મૂકે છે. એવો માણસ આકારે મનુષ્ય છતાં, રાક્ષસ જેવા હિંસક કાર્યો કરનારો પણ બની જાય છે અને એથી તેવા આત્માઓને જો ‘નરપિશાચ'ની ઉપમા આપવામાં આવતી હોય, તો તે
પણ
યથાસ્થાને ગણાય તે સ્વાભાવિક છે. આ કારણે, આત્મકલ્યાણના અભિલાષી આત્માઓએ તો પોતાનામાં રહેલી પૌદ્ગલિક સ્વાર્થની વૃત્તિને જ જડમૂળથી નાબૂદ કરવાને પ્રયત્નશીલ બની જવું જોઈએ.
ખરેખર કર્મની ગતિ વિચિત્ર છે
અહીં પણ પૌદ્ગલિક સ્વાર્થને વશ થઈને ભાનુપ્રભ આદિ આઠેય જણા, પોતાના ઓરમાન ભાઈ અચલને હણી નાંખવાના પ્રયત્નમાં જ પડ્યા; પરંતુ સામાનું ભાગ્ય સતેજ હોય તો ઇન્દ્રો પણ તેને ઇજા કરવાને સમર્થ નિવડી શક્તા નથી. અચલ ભાગ્યવત્ત છે, એટલે તેને બચવાનો માર્ગ મળી જાય છે. અચલને મારી નાંખવાની ભાનુપ્રભ આદિની યોજ્નાની, તે રાજ્યના મંત્રીને ખબર પડી જાય છે.
