________________
Percepcercepcepceperceris
સીતાને કલંક ભાગ-૬
સભા : એમ કેમ?
પૂજ્યશ્રી : કારણકે, પૌદ્ગલિક સ્વાર્થની લાલસાથી લગભગ સો વધારે પડતા ઘેરાતા જાય છે. પોતાની ફરજ પોતે અદા કરે છે કે નહિ તે તરફ જોઈતું ધ્યાન અપાતું નથી અને સામાની જરા જેટલી પણ ફરજચૂક ખમી ખાવા જેટલી ઉદારતા અને સહનશીલતા રખાતી નથી.
સભા : આ સ્થિતિ સુધરે નહિ ?
પૂજ્યશ્રી : આ સ્થિતિને સુધારવાનો ઉપાય જ નથી એમ તો ન કહેવાય; પરંતુ આ સ્થિતિ સુધારવી હોય તો આખાય વાતાવરણમાં પહેલા પલટો લાવવો પડે. ઉદારતાપૂર્વકની સંતોષવૃત્તિ પ્રજાવર્ગમાં કેળવાય, એવો પ્રયત્ન થવો જોઈએ. સંતોષવૃત્તિમાં ક્ષુદ્રતા અને કાયરતા ન જોઈએ, પણ ઉદારતા અને વીરતા જોઈએ. આજે જે સંતોષની વાતો દુનિયામાં થઈ છે, તે સાચો સંતોષ નથી; કારણકે તેમા ઉદારતા અને વીરતાને બદલે ક્ષુદ્રતા અને કાયરતા પોષાય છે. સાચો સંતોષ તો ત્યારે આવે કે જ્યારે પદ્ગલિક મમતા ઘટે, પુણ્ય-પાપનો વાસ્તવિક વિશ્વાસ પેદા થાય અને કેવળ આ લોક્ના સુખ તરફ નહિ જોતા, પરલોકને પણ સુધારવાની મન:કામના પ્રગટે. એ વિના સાચો સંતોષ આવે - કરે નહિ.
સભા : કહે છે કે, સ્વરાજ્ય આવે તો આપ કહો છો તેવું વાતાવરણ પ્રસરાવવાનું ફાવે.
પૂજ્યશ્રી: સારુંવાતાવરણ પ્રસરાવવાને માટે સત્તાની અમુક પ્રકારની અનુકૂળતા જોઈએ, એ વાતનો ઈનકાર નથી, પરંતુ સ્વરાજ્ય આવવા માત્રથી જ સારું વાતાવરણ પ્રસરી જશે એમ માનવું એ ભૂલભરેલું છે. જો સ્વરાજ્ય આવશે તો પણ સત્તા તો અમુક માણસોની જ રહેવાની ને ? (સ્વરાજ્ય નહોતું આવ્યું તે પહેલા વિ. સં. ૧૯૮૫માં કહેવાયેલી એટલે ઈ.સ. ૧૯૨૯માં પૂ.પાદશ્રીએ ફરમાવેલી આ હકીકત કહેવાતું સ્વરાજ્ય આવ્યા બાદ આજે ૬૩ વર્ષ થયા પણ કેટકેટલી સાચી અને સ્પષ્ટ પુરવાર થઈ રહી છે તે આપણે જોઈ શકીએ છીએ.)