________________
પાણી પહેલા પાળ બાંધીએ... વૈશાખનો મહિનો હતો. ગરમ આગ ઝરતી લૂ વહેતી હતી. માનવ, પશુપક્ષીના ગળા સૂકાઈ રહ્યા હતા. પરસેવાથી શરીર ભીંજાઈ ગયું હતું. પાણી ને છાયાની શોધમાં સૌ આમ-તેમ ફરી રહ્યા હતા. મૃગલાઓ પણ મૃગજળને જોઈ હરણફાળે એક શ્વાસે દોડી રહ્યા હતા.
પણ... ન મળ્યું પાણી ન મળ્યો છાંયડો.
શું કરવું? એ વિચારે એક માનવ ઉગમતી પ્રભાતે પત્થરની શિલા ઉપર વિચારમગ્ન બેઠો હતો. અનેકાનેક માનવોને, આવોને પાણી અને છાયા આપવાની તેની તમન્ના હતી. મેઘકમારે પૂર્વના વિંધ્યાચલ પર્વત ઊપરના લાલ વર્ણવાળા હાથીના ભવમાં જેમ એક વિશાળ કુંડાળું મેદાન) બનાવી અગ્નિ-દાવાનલથી પશુ-પક્ષીઓને બચાવ્યા, બચાવવા પ્રયત્ન કર્યો તેમ એ માનવ ઉપાયની શોધમાં ચિંતાના સાગરમાં ડૂબી ગયો હતો.
વિચાર કરતાં કરતાં માનવને તરસ કેમ લાગી ? આવા સંયોગોમાં તરસ્યા એવા અમે બધા કેમ આવી ભરાયા? જ્યાં અમર્યાદીત પાણી ને છાયા છે. ત્યાં (નદી કિનારે) અમારો જન્મ કેમ ન થયો? જ્યાં પાણીની કોઈ ઉણપ નથી, કમી નથી, ભરતી-ઓટના સહારે સૌને આનંદ કલ્લોલ કરાવતો, આનંદ ને વિયોગને સમજાવતો સમુદ્ર છે નૃત્યાંનું એક પાણીનું ટીપું પણ આસ્વાદન કરવું ગમતું નથી. અનિચ્છાએ જળપાન કરીએ તો પરિણામ સારું આવતું નથી. એવી વિચારોની પરંપરાથી માનવી મુંઝાઈ ગયો. વિના કારણે આ ઉપાધિ મેં ક્યાં કરી એવું મનમાં થયું.
ત્યાંજ આંધી ને તોફાનમાંથી, સુખ-દુઃખ કે પુણ્ય-પાપમાંથી બચવાનો મંત્ર માનવીને જડ્યો. અઢી અક્ષરના એ મંત્રની જે જે પુણ્ય-પુરુષોએ સાધના, આરાધના, ઉપાસના કરી છે, મીઠા મધુરાં ફળ ચાખ્યા છે તે વાત યાદ આવી. સાધનાના સત્રમાં તે ભાગ્યશાળીઓએ શું કર્યું? કેવી રીતે સાધના કરી ? તન-મન કેવા હતા? હૃદય મંદિરમાં કોનો વાસ હતો ? એ શોધવા હવે માનવીનું મન અધીરું થઈ ગયું.
જે શિલા ઉપર મેં સાધના શરૂ કરી એજ શિલા ઉપર અનેક આત્માઓએ પણ સાધના કરી છે. ફરક એટલો જ છે કે – એ લોકો માર્ગ ઉપર આરુઢ થયા અને હું હજી ત્યાંની ત્યાંજ છું. એટલે કાંઈક મારામાં ખામી હોવી જોઈએ. એ ખામી શોધવા માટે બીજા સાધકને મળવું પડશે. એ દ્રષ્ટિ-ભાવનાથી માનવી ત્યાંથી જ્યાં ઊભો થયો ત્યાંજ એક સાધકના દર્શન થયા. સાધકને જોવાથી માનવનું મન નાચી ઊઠયું. તળાવે
અંગારમદક તરસ છીપાવવા સંસારના સારા ખરાબ બધા જ જળ પી ગયો. પણ જીવને શાતા ન મળી. હવે મને પીવું નથી એ ભાવના જાગતાં હાથમાં રહેલું ખારું પાણી પણ મીઠું થઈ ગયું. તૃપ્તિ પણ પૂર્ણ થઈ ગઈ.
O,
