________________
રસોઈ કરનાર જો અગ્નિને બચાવવા ભોજન કાચું કરે, મસાલા સમજ્યા વગર નાખે તો ખાનારને અડધા ભૂખ્યા ઉભું થવું પડે અથવા શરીરને સાનુકૂળ ન હોય તેવું ભોજન જમનારને પીરસે તો નિશ્ચિત જમનારો દુઃખી થાય, રોગી થાય કે ભૂખ્યો જ ઉઠી જાય. આનો અર્થ એજ કે વિવેકરૂપી અગ્નિને બચાવતાં જીવનમાં અવિવેક કે ટૂંકી દ્રષ્ટિનો દુર્ગુણ પ્રગટે.
ટંકો વિચાર કરનાર વ્યાવહારિક રીતે (૧) કૌટુંબિક સુખ-હુંફ પામી શકતા નથી. (૨) સાચા કલ્યાણક મિત્રની સોબત કરી શકતો નથી. (૩) મનની પ્રસન્નતા મેળવવા ઘણો બધો સમય વેડફે છે. (૪) ઉપકારી પુરુષોની લાગણી–શુભેચ્છા દૂર સુદૂર જાય છે. માટે જ વિના કારણે ઉભા થતાં દુઃખથી બચવા માટે શુભ પ્રયત્ન કરવો જરૂરી છે.
સુખપ્રાપ્તિ માટે કરાતો ઘર્મ અપેક્ષાએ ટૂંકી દ્રષ્ટિ છે. કારણ, સુખ પછી શું? એનો જવાબ તેઓની પાસે વાસ્તવિક રીતે હોતો નથી. જ્યારે દુઃખના-પાપના નિવારણ માટે કરાતી ઘર્મારાધના અનેકાનેક પુણ્યને ઉપાર્જન કરે છે. યાવત્ શાશ્વત સુખ આવી જ બેસે છે.
દેવગતિના સુખની પાછળ દુખ છે. એવાં ક્ષણિક સુખની મને જરૂર નથી એવી સુખની વ્યાખ્યામાં સુધારો થશે તો ચોક્કસ આત્મા પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરશે. ફરી ફરી આવા ક્ષણિક સુખના કડવા અનુભવ કરી ચૂકેલ આત્મા દેવગતિમાં જન્મ ઈચ્છશે નહીં.
ઠંડા પીણા પીવાના, પંખા નીચે હવા લેવાના, બાથમાં અડધો કલાક બગાડી શરીરને ઠંડુ બનાવવાનો પ્રયત્ન કરવાના કે એરકંડિશન્ડમાં આરામનો અનુભવ કરનારા વર્તમાનમાં તેઓની ટૂંકી દ્રષ્ટિની અપેક્ષાએ સુખી છે. પણ વાસ્તવિક એ સુખ નથી. અકાય, તેઉકાય, વાયુકાયાદિ જીવોની વિરાધનાવાળું એ સુખ અનંત દુઃખોને આપીને જ જશે. માટે જ દીર્ઘદ્રષ્ટિ-દીર્ઘદર્શીપણું આવકારદાઈ છે.
ઘરડા સો ગળણે પાણી પીએ” આવી એક કહેવત પ્રસિદ્ધ છે. પણ તેની પાછળની સત્ય કથા સમજાઈ કે શોધી નથી. ઘરડા એટલે અનુભવી. એવી વ્યક્તિએ ભૂતકાળમાં જે જે ઉતાવળા નિર્ણયો લઈ પગલાં ભર્યા છે તેથી તેઓ ફરી ન ભૂલાય તેવી શિક્ષા પામ્યા છે. હવે સો ગળણે પાણી ગાળીને એટલે શાંતિથી વિચાર કરીને જ કાર્ય કરવાનું નક્કી કરી બેઠાં છે. અન્ય જીવોને પણ ખોટો અનુભવ ન કરવો પડે માટે જવાબ શાંતિથી સમજીને આપે છે. - એક અધીરો–ઉતાવળો માનવી ક૭ મિનિટમાં બાંધી નવકારવાળી ગણે છે. ૨૫/૩૦ મિનિટમાં પ્રતિક્રમણ કરે છે. ૩૦/૪૦ મિનિટમાં શાશ્વતગિરિ શત્રુંજય તીર્થ ઉપર ચડી જાય છે. વ્યવહારથી આ ક્રિયા આનંદદાઈ, સ્કૂર્તિવાળી જરૂર કહેવાશે. પણ.... ८४
