________________
અનેકાનેકને અન્નદાન આપ્યું. પણ ભાવ વગર અનિચ્છાએ દાન આપી આવી. તેથી પુણ્યમાં ઉણપ થઈ. એક શ્રેષ્ઠીએ ઘેબર ખાવાની ઈચ્છાથી દુકાનેથી સિધુ (સામાન) ઘેબર બનાવવા ઘરે મોકલ્યું. શેઠાણીએ ઘેબર પણ બનાવ્યા પરંતુ જમાઈ આવી ઘેબર ખાઈ ગયા. લાભાંતરાયના ઉદયના કારણે શેઠ ઘેબર ખાવા ન પામ્યા.
જેમ છતે પૈસે પણ દાન આપી ન શકે તેમ છતે સાઘને ઉત્તમ વસ્તુનો ઉપયોગ (ઉપભોગ) જીવાત્મા કરી ન શકે. ડાયાબિટીશના કે અશાતા વેદનીયકર્મના ઉદયે ઘરના બધા ઉત્તમ દ્રવ્ય આરોગે પણ પોતે આરોગી ન શકે. માટે જ આ પ્રકરણ દ્વારા સર્વપ્રથમ લક્ષ્યને સમજવાનો આગ્રહ કરાયો છે.
ચૌદ ગુણસ્થાનકમાં જેમ અગિયારમા ગુણસ્થાનક પછી બારમું ગુણસ્થાનક આરાધક માટે વિઘ્નકર્તા કહ્યું છે. એ ઓળંગે તો બેડો પાર નહિ તો કર્મના બંધમાં એ જીવ અટવાઈ જાય. ભવભ્રમણ થોડા વધી જાય તેમ લક્ષ્ય અને લબ્ધલક્ષ્યની યોગ્યતા માટે સમજવું.
કર્મશાસ્ત્રમાં પ્રકૃતિ, સ્થિતિ, રસ, પ્રદેશબંધની ચર્ચા આવે છે. એક કર્મ જ્યારે આત્મા બાંધે ત્યારે તેની સાથે ૧૨/૧૩ પ્રકારે કર્મ ઓછા-વત્તા અંશે તે બાંધે. અને તેના ઉદય વખતે પણ આત્માને એ બધા નિમિત્તરૂપે ભોગવવા પડે. બીજા શબ્દમાં કર્મ તીવ–તીવ્રતર–તીવ્રતમાદિ રીતે સુખ-દુઃખ આપે. તેથી આ એકવીસમું પ્રકરણ ઘણું વિશાળ શક્તિવાળું વર્ણવ્યું છે.
લક્ષ્મ–ચતુર થયેલો આત્મા ધર્મક્રિયાદિમાં પોતાના પુરુષાર્થે સુખરૂપ આગળ ઘપવા ઈચ્છતો હોય પણ તેવા સમયે જીવનમાં જો અશ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય તો? અશાતા વેદનીયકર્મનો ઉદય આવે તો? દર્શનાવરણીય કે જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ઉદયે ચૌદ પૂર્વનું જ્ઞાન ધરાવતા મહાજ્ઞાની ભાનુદત્ત મુનિ જેમ પ્રમાદના નિમિત્તે ભૂલી ગયા તેમ ભૂલી જાય તો? માટે જ આ સ્થાને પહોંચેલા આત્મા માટે ઘણાં પ્રકારે જોખમભર્યું છે. જેમ જેમ જ્ઞાનક્રિયામાં પ્રવિણતા આવતી જાય તેમ તેમ આત્માએ હંમેશાં જાગૃત રહેવું પડે. ક્યારે શ્રદ્ધા, ક્રિયા કે ધર્મધ્યાનની અભિરુચિની પરીક્ષા થાય તે કહી ન શકાય. આ પરીક્ષા જ લબ્ધલક્ષ્ય સુધી પહોંચવાની પગદંડી છે.
મહાજ્ઞાની પૂ. સ્થૂલિભદ્ર મહારાજ પોતાના ગુરુદેવ શ્રી સંભૂતિવિજય પાસે દીર્ઘકાળ સુધી અખંડ વાચના લેનારા સર્વોત્તમ જ્ઞાનના આરાધક હતા. દિવસ દરમિયાન પાંચ વખત મોટેથી વાચના લેતા અને ગુફામાં જઈ વાંચનાની ઉપર મનન ચિંતન કરી (વિચારો પાકા કરી) પાછા વાચના લેવા ગુરુચરણે આવી જતાં. આ રીતે તેઓ ૯/૧૦ પૂર્વના જ્ઞાતા થયા. * જ્ઞાનાવરણીય કર્મ-છઠ્ઠી પૂજા. ૧૧૮
