________________
પણ પુણ્યના ઉદયે મગરમચ્છની પીઠ ઉપર પડી, બેસી સામાકિનારે નિર્વિઘ્ને પહોંચી જાય છે. ધ્યેય ખોટું તો આપત્તી ઘણી અને ધ્યેય સાચું તો સફળતા ઘણી.
‘વિદ્યા કાળે ન પચ્યતે' વિદ્યા દીર્ઘ સમયે પચે છે. સફળતા આપે છે. નિષ્કલંક પાર ઉતારે છે. તેથી જ લક્ષ્ય નજીક આવતા ઉતાવળા ન થવું, ધીર ગંભીર બનવું. લબ્ધલક્ષ્યના સ્થાને પહોંચવા ઘણી ઘીરજ રાખો. ચડ-ઉતાર નિરખવા પડશે. ધીરજના ફળ મીઠાની જેમ આશાના તોરણો બાંધવા પડશે. કર્મ વર્ગણાને છૂટા પાડતાં કર્મ બંધાઈ ન જાય તેની ચિંતા કરવી પડશે. ચૌદમા ગુણસ્થાનકનો કાળ (સમય) અઈઉત્કૃષ્ટ જેટલો અલ્પ હોય પણ તેમાં સફળ થવું અઘરું છે.
ક્રિયામાં અભિરુચિ ને ઉપયોગ રાખનાર એક મુનિ જયણાપૂર્વક ઉપાશ્રયમાં કાજો કાઢી પરઠવ્યા બાદ કાઉસ્સગ્ગ દ્વારા પાપની આલોચના* કરતા હતા. આ ક્રિયા કરતાં કરતાં તેઓને ભાવની વિશુદ્ધિના પરિણામે અવધિજ્ઞાન તો થયું પણ તે જ્ઞાનના સહારે સૌધર્મેન્દ્ર મોહવશ થઈ રીસાયેલા ઈન્દ્રાણીના પગ દબાવી મનાવતાં હતા. તે જોઈ હસવું આવ્યું અને આ હાસ્ય (મોહનીય)ના કારણે પ્રાપ્ત થયેલું અવધિજ્ઞાન પણ ચાલી ગયું. આનું જ નામ લબ્ધલક્ષ સુધી પહોંચે તે પૂર્વે જ કર્મના કારણે અટકી જવું પડે. માટે જ ગુણના સ્વામી થનારને ઘણી જ સાવધાની રાખવી પડે અને તો જ ક્રિયામાં પ્રવિણ થઈ આત્મશુદ્ધિ કરી શકે છે.
પ્રશ્ન સહેજે થઈ જાય કે, ગુણસ્થાનકે ચઢેલા આત્માનું પતન કેમ થાય ? જવાબ પણ એટલો જ સહેલો છે કે, જે સાવધાનપણે પ્રવૃત્તિ કરતો ન હોય, પ્રમાદનું સેવન કરતો હોય, મનને પટાવી શકતો ન હોય તેની નજીવા કારણે પડતી થાય જ. વ્યવહારમાં જો હૃદય મોટું થતું હોય તો જીવને ઘબરામણ થાય. મૃત્યુ નજીક દેખાય જ્યારે આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રે આથી ઉલટું છે. હૃદય વિશાળ-મોટું થાય તો એ આત્મા સંસાર સમુદ્રને સહેલાઈથી તરી જાય. મનની અંદર જ યોગ્ય-અયોગ્યની અને મારા-પારકાની વિચારણા થાય છે. જે દિવસે શાશ્વતા આત્માને સ્વ-પરની વ્યાખ્યા બરાબર સમજાઈ જાય ત્યારે એના જીવનમાંથી વધુ ચર્ચાસ્પદ પ્રશ્નો કે વાદવિવાદ કરવાની ટેવ વિદાય લે છે.
રસોડામાં તૈયાર થઈ રહેલા ‘વડા’એ આંખોમાં આંસુ લાવી તેની પોતાની રામકહાણી ભોજનના બીજા પદાર્થોને સંભળાવતાં કહ્યું, તમે મારા વખાણ ભલે કરો પણ આટલા સ્ટેજ સુધી પહોંચવા મને કેટલા કષ્ટો-દુઃખો વેઠવા પડ્યા તે જાણો તો ખબર પડે કે મોટા કમે થવાય.
સર્વપ્રથમ હું પુલિંગ (મગ) હતો. પછી બે પત્થરની વચ્ચે પીસાઈ સ્ત્રીલીંગી (મગની દાળ) થયો. કલાકો સુધી પાણીમાં સ્નાન કર્યા બાદ મારું અસ્તિત્વ પત્થરની *વક્કલચિરિ મુનિને પાત્રાની પડિલેહણા કરતાં અને ઢંઢણ અણગારને મોદક પરઠવતાં કેવળજ્ઞાન થયું.
૧૨૦
