________________
એક દિવસની વાત. સ્થૂલિભદ્રજીની" સાત બહેનોએ પૂ. સંભૂતિવિજયજી મ.ને પોતાના ભાઈને વંદન કરવા જવાની આજ્ઞા માગી ગુરુદેવની આજ્ઞા મુજબ બહેનો ભાઈને ગુફામાં વંદન કરવા ગઈ. તે દરમિયાન ભાઈ સ્ફુલિભદ્રજીએ જ્ઞાનથી આ વાત જાણી લીધી કે પોતાની બહેનો વંદન કરવા આવે છે. બહેનોને પોતે કેટલું ભણ્યા છે એ બતાડવા આનંદની ખાતર પોતાના આસન ઉપર સિંહનું રૂપ ધારણ કરી બેઠા. બહેનો હોંશથી વંદન કરવા આવેલી પણ ભાઈના બદલે સિંહને જોઈ ઘબરાઈ ગઈ. પાછી ફરી ગુરુદેવ પાસે જઈ નિવેદન કર્યું. ગુરુદેવે પણ આ બનાવ જ્ઞાનથી જાણી બહેનોને ફરી વંદન કરવા મોકલ્યા. તે વખતે સ્કુલીભદ્રજી મળ્યા. તેઓ ભાઈને વંદન કરી સુખશાતા પૂછી સ્વસ્થાને ગઈ.
જ્યારે મુનિ ગુરુ પાસે પાઠ લેવા માટે આવ્યા ત્યારે સ્ફુલિભદ્રજીની કરેલી બાળચેષ્ટા અથવા મેળવેલા જ્ઞાનનું પ્રદર્શન કરવા રૂપ કરેલી પ્રવૃત્તિના કારણે ગુરુદેવે તેઓને પાઠ આપવાની ના પાડી. સ્થૂલિભદ્રજી તરત પોતાની ભૂલ સમજી ગયા. પણ કાંઈ ન ચાલ્યું. શ્રી સંઘની આજ્ઞા રૂપ વિનંતીથી આગળનું ચાર પૂર્વનું જ્ઞાન ગુઢાર્થ સાથે આપવાનું બંધ કર્યું. મૂળ સૂત્ર રૂપે આપ્યું. આનું જ નામ લક્ષ્ય સુધી પહોંચેલા મુનિ લબ્ધલક્ષ્યને પામી ન શક્યા.
હકીકતમાં (૧) શીઘ્રપણે જ્ઞાન-વિદ્યા થોડા કાળમાં પ્રાપ્ત કરનાર, (૨) અલ્પ પ્રયત્ન (સુખપૂર્વક)થી જ્ઞાન પ્રાપ્તિને લાયક થનાર, (૩) સમયને વેડફ્યા વગર જલદીથી કાર્ય કરનાર, (૪) જ્ઞાનના પારગામી થનાર, (૫) જીવનમાં અશુભ યોગથી કરેલા અભ્યાસને શુભ યોગમાં પરિવર્તન કરનાર જીવને જ લબ્ધલક્ષ્ય ગુણ પ્રાપ્ત થવાની આશા રાખવી.
ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજા જ્ઞાનસાર અષ્ટકના પૂર્ણતા અષ્ટકમાં આ વાતને ચંદ્રની સાથે અને કૃપણની સાથે સરખાવતા જણાવે છે કે, શુકલ પક્ષનો ચંદ્ર ૧ થી ૧૫ સુધીમાં કાળક્રમે પૂર્ણતાને પામે છે. પણ તરત જ કૃષ્ણ પક્ષના કારણે ક્ષીંણ થતો જાય છે. તેજ રીતે કૃપણ માનસ પણ કૃપણતાના દુર્ગુણના કારણે જીવનમાં ધન જરૂર મેળવે છે પણ ભોગવી ન શકે. સંપૂર્ણ સુખ પામી ન શકે. ધનાદિની કાળક્રમે ઉપેક્ષા કરનાર જ પૂર્ણ સુખનો અધિકારી બની શકે છે એમ સમજવું.
લક્ષ્ય એ જીવનનું કપરું ચઢાણ છે. એકથી ૧૦૦ પગથિયા ચઢનારો જો ધ્યાન રાખે તો નિશ્ચિત પોતાના ધ્યેયને પહોંચી વળે પણ શ્રીપાળને મારવા માટે દુર્ભાવનાથી પ્રયત્ન કરનાર ધવલ શેઠ સાતમા માળે પહોંચે તે પહેલાં હર્ષના અતિરેકથી પગથિયું ચૂકે છે ને પોતાની જ કટારીથી પોતે મરણને શરણ થાય છે. જ્યારે એજ ધવલશેઠે સ્વાર્થી મિત્રોની ખુશામતીઓની સલાહથી શ્રીપાળને ધક્કો મારી સમુદ્રમાં પાડે છે
‘‘જક્ખાય જક્ખાદિશા ભૂઆ તહ ચેવ ભૂવદીશાય, સેના વેણા રેણા ભયણીઓ સ્થલિભદ્દફ્સ.’’ અપૂર્ણઃ પૂર્ણ તામેતિ.....
૧૧૯
