________________
ઘણાં કહે છે કે, પૈસાદારને શેઠ કહેવા પડે ને સેવાભાવીને લાગણીથી હાથ જોડીને નમસ્કાર કરવા પડે. પૈસો હાથનો મેલ છે. આજે છે ને કાલે ચાલ્યો જશે, જ્યારે પ્રેમ રોજ વૃદ્ધિ પામે. સુખ-દુઃખમાં સર્વ રીતે કામ આપે. પારકાને પોતાના
કરે.
આપણે તો પરહિતાર્થકારીની ચર્ચા કરવી છે. એ માટે સાચી દ્રષ્ટિ જોઈએ. મકાનમાંથી બહાર પાડવા માટે દીવાલોનો સહારો લેવો જેટલો યોગ્ય છે. તેથી વધુ બારણાની શોધ-સહારો લેવો આવશ્યક છે. બારણું તમને ઈચ્છીત સ્થળે જવા દે.
જ્યારે દીવાલ જતાં અટકાવી દે છે. આધ્યાત્મિક પુરુષોએ આત્મગુણને વિકસાવવા માટેની પદ્ધતિ ઘણી સરળ બતાવી છે. એ માર્ગે જનારા અનેકાનેક આત્માઓ ધ્યેય સુધી પહોંચી ગયા તેમાં શંકા નથી. તેથી થોડી એ પ્રક્રિયાને નજર સામે લાવીએ.
(૧) બોધનઃ આરાધકે પોતાની પરિણતિ કઠોર હોય તો સર્વપ્રથમ કોમળ પરિણતિ બનાવવી પડે. જીવનમાં સ્વાર્થ ભરેલો હોય તો પ્રયત્નો કરી તેને સુધારવો પડે તો જ બીજાની સેવા કરવામાં આનંદ મળે.
(૨) શોધનઃ પરિણતિમાં સુધારો કર્યા પછી વિષય-કષાયો રહિત આત્માની ધરતીમાં (હૃદય મંદિરમાં) આરાધનાના બીજનું બીજારોપણ કરવું. જો વાવેતર અશુદ્ધ ભૂમિમાં થાય તો તે જેમ નિષ્ફળ જાય તેમ અહીં પણ બીજરૂપી આરાધના કરવાની ભાવના સુવિશુદ્ધ હોવી જોઈએ.
(૩) વપન ઃ પરિણતિ સુધરી બીજ પ્રાપ્ત થયું, હવે ખાસ પાત્રતા કેળવવી પડે. સામગ્રી અને તક મળ્યા પછી પાત્રતાનો તેમાં સુમેળ થાય તો નિશ્ચિત ઈચ્છીત ફળની પ્રાપ્તિ થવાની આશા બંધાય. કાળી ભૂમિ ફળદ્રુપ હોય છે. જ્યારે ઉપર ભૂમિ બીજ બાળી નાખે.
(૪) રોધન : ફળવંતિ ભૂમિમાં બીજ સમયસર જો રોપવામાં આવે તો ફળ મળે એ નિશ્ચિત છે. છતાં અન્ય કોઈ પશુ-પક્ષીના ઉપદ્રવો ન આવે તેથી જેમ વાડ બાંધી કાળજી રાખવી પડે તેમ અહીં પણ આરાધકે (૧) ઈન્દ્રિયોના વિષયો પાછળ પાગલ બની દોડવાનું નથી. (૨) કષાયોનું વિના કારણે કે કારણસર પણ સેવન કરવાનું નથી. (૩) પાપના નિમિત્તોથી દૂર-અલિપ્ત રહેવું. (૪) હલકું સાહિત્ય વાંચવું નહિ યા પાપ માર્ગે લઈ જનારા મિથ્યાત્વી મિત્રોની સોબત કરવી નહિ.
ટૂંકમાં આવી જાગૃતિ રાખનાર જ આત્મોન્નતિના માર્ગે આગળ વધી પરહિતકારી ભાવના ભાવી ઘર્મમાં વૃદ્ધિ કરી શકે. પાપવૃત્તિથી નિવૃત્તિ લઈ શકે. સ્વઅર્થી=સ્વાર્થી એટલે જીવનમાં બધા જ કાર્યો સ્વાર્થથી ભરેલા જે કરે છે. બીજા સ્વાર્થપુષ્ટી જીવો પણ છે. તે કોઈ પ્રસંગે પોતાની જાતને નીચોવી નાખવા કદાચ તૈયાર થઈ જાય. બાહ્ય રીતે એ ત્યાગ બતાડે પણ તેના પાછળ ભોગની-સ્વાર્થની વાત છૂપાઈ હોય છે. તેથી એ જીવોને મધ્યમ કહેવા પડે. જ્યારે પરહિતાર્થકારી જીવો તો આલોક ૧૧૦
