________________
રસાયન અને કાઢી નાખી કણેક બનાવે છે, રાઈ જેટલી ગોળીઓ બનાવી દરદીને અલ્પ માત્રામાં આપી ૨/૪ દિવસ શાંતિ રાખવા કહે છે.
કોઈ ઉતાવળીયો એક કે અડધી રતીભાર દવાની શક્તિ સાંભળી અશ્રદ્ધા કરે, વાતને હસી કાઢે, ડબલ પડીકું લેવાની ચેષ્ટા કરે તો? નુકસાન થાય. જો દવાથી નુકસાન થતું હોય તો આ જ્ઞાન છે. તેને પચાવવું ઘણું અઘરું છે. તેથી જ વિશેષજ્ઞની મહત્તા જગતમાં ઘણી છે. ઓફિસર કાંઈ શારીરિક શ્રમ કરતા નથી. શ્રમ કારીગર કે નોકર લે છે. છતાં ઓફિસરાનો પગાર કારીગર કરતાં પાંચ ગણો વધારે હોય છે.
ચૌદ ગુણસ્થાનકની જ્ઞાનીઓએ જ્યારે પ્રરૂપણા-સમજણ આપી છે ત્યારે પહેલા ગુણસ્થાનકના જીવને અજ્ઞાનતાના, મિથ્યાત્વના અંધકારમાં અથડાતો, કુટાતો, ભવભ્રમણ વધારતો આત્મા કહ્યો. આગળ એજ આત્મા ગુણસ્થાનકોનું આરોહણ કરે, સમ્યક્તને પ્રાપ્ત કરે ત્યારે સાચા માર્ગનો પથિક દર્શાવ્યો. દેશવિરતિ ને સર્વવિરતિપણા સુધી પહોંચનારને દ્રઢ વિચારોવાળો ને કર્મના મર્મને સમજનારો હળુકર્મી કહ્યો.
આ પ્રગતિ વિચારોના કારણે, વૈરાગ્યના કારણે, જડ પદાર્થ પ્રત્યેની આસક્તિ ઘટવાના કારણે છેલ્લે મુનિશ સ્વીકારવા સુધી થઈ. હકીકતમાં જીવની પરિણતિ સુધારવાની ને સંસારમાં જળ-કમળવત રહેવાની આ અપેક્ષાએ પ્રાથમિક અવસ્થા સમજવી. હવે પછીના ગુણસ્થાનકોનું આરોહણ જેટલું શક્ય છે તેટલું જ અશક્ય યા અઘરૂં છે. તે માટે વિશેષણ ગુણની જીવનમાં ઘણી જ જરૂર પડે છે.
વિરતિધર્મ જેટલો નિરતિચાર પળાય તેટલું ઓછું છે. આંખની પાંપણ ઉપર બેઠેલી માખીને પણ દુઃખ ન થાય, દુભાઈ ન જાય તેટલી ઉત્તમોત્તમ કક્ષાનું સાતમાથી આગળના ગુણસ્થાનકોમાં ચઢતાં પરિણામ સુધારી પરિણતિનો વિકાસ કરી મન, વચન, કાયાથી પવિત્ર જીવન કરવાનું છે.
પગથિયાં ચઢતાં ક્યાંક ભૂલ થઈ જાય તો ચઢનાર પડી જાય. હાડકાં ભાંગી જાય, ૨-૪ મહિના ખાટલો વળગી જાય તેમ આ વિરતિધરની પ્રગતિમાં અગ્યારમું ગુણસ્થાનક ઓળંગતા જો મોહનીય કર્મની લીલા જોર કરે તો તે આત્માનું પણ પાછું પતન થાય. કદાચ પહેલા ગુણસ્થાનકની મુલાકાતે પણ મર્યાદિત સમય માટે એ જીવ પહોંચી જાય.
તેથી જ વિશેષજ્ઞ આત્માએ હંમેશાં સાવધાન રહેવું એવું જ્ઞાનીઓનું સૂચન-માર્ગદર્શન છે. જ્ઞાની જો નાની પણ ભૂલ કરે તો તેનું ફળ પ્રાયશ્ચિત્ત અકલ્પનીય ભોગવવું પડે. કરોડપતિ જો ઉતાવળો ધંધો કરે તો રોડપતિ થતાં વાર ન લાગે.
અઈમુત્તાજી, ઈલાચીકુમાર, સુંદરીનંદ જેવા મહાપુરુષોના જીવનના પ્રસંગોને ઉંડાણથી વિચારીશું તો સમજાશે કે, એ આત્માઓએ બાળચેષ્ટારૂપે યા અજ્ઞાનતાના કારણે કર્મની સાથે રમત કરી પણ વિશેષજ્ઞાન થતાં તે રમતમાંથી જ પ્રાયશ્ચિત્તનું ઝરણું વહાવી પવિત્ર થયા. * ભ. મહાવીરે મરિચીના ભવમાં નીચ ગોત્રકર્મનો બંધ ર્યો હતો.
