________________
આકાશમાં ભ્રમણ કરી પાંચ તીર્થની યાત્રા કરે છે. તે સાંભળી પોતે પણ ઉડી શકે તે માટે લેપની શક્તિ, ઔષધી શોધવા ઈચ્છા થઈ. વિનય વિના વિદ્યા ન મળે, એ વાત જાણતો હતો છતાં બુદ્ધિબળે લેપનું ચરણામૃત ઉપર અનુભવ જ્ઞાને સંશોધન કરી ૧૦૭ ઔષધી શોધી. પ્રયોગ કર્યો પણ ઉડીને પડે એટલી ખામી રહી.
એક દિવસે આચાર્ય ભ.નો મેળાપ થયો. શરમ ત્યજી વિનયથી લેપની વાત કરી. ૧૦૭ ઔષધીને શોધવા બદલ આચાર્ય ભગતે ધન્યવાદ આપ્યા અને ૧૦૮મી ઔષધી ભાતનું ઓસામણ બતાડ્યું.
વિનયના કારણે નાગાર્જુને ક્રમશઃ ઈચ્છા પ્રમાણે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી.
વિતરાગ પરમાત્માને જે આત્મા વિધિસર વંદન પૂજનાદિ કરે. અર્થાત વિનયને સાચવે તે આત્મા વાંછીત ફળની પ્રાપ્તિ કરી શકે છે. ટૂંકમાં “નમે તે સૌને ગમે' આ વાતને બરાબર જીવનમાં વણી લેવી જોઈએ. આઠ પ્રકારનો જે ભક્તિયોગ છે તેમાં પણ વિનય-વંદનને સ્થાન અપાયું છે. તેથી વિનય-વંદન કરવા દ્વારા જીવ સર્વોત્તમ પદનો અધિકારી થઈ શકે છે. કૃપાને પાત્ર થઈ શકે છે.
વંદન કે વિનય એક સ્થળે જ નિષ્કામ બુદ્ધિથી કરવાના હોય છે. જો શક્તિ છૂપાવ્યા વગર કરવામાં આવે તો સુખના છ પ્રકારોમાંથી એક અવશ્ય પ્રાપ્ત થાય.
સુખ પ્રાપ્તિના પ્રકારો : * ઘનથી – સુકૃતમાં વાપરશો તો નવું ફરી મળશે. * પુણ્યથી - શાલિભદ્રજીને જેમ રોજ ૯૯ પેટી મળી તેમ મળશે. * ધર્મથી – ત્રિકરણ યોગે કરો કર્મ ક્ષય થશે. * સંતોષથી – પુણિયો શ્રાવક વગર પૈસે સુખી થયો, તેમ શાંતિ પામશો. * સદૂગુણથી – સૌની સાથે નમ્રતાથી વર્તન કરવું, આદર મળશે. * દુવા-આશિષથી – ગુરુ-વડીલજનો પ્રત્યે ભક્તિ-નમ્રતા, આશિષ મળશે.
આજ રીતે જગતમાં જે જે જીવો દુઃખનો અનુભવ કરે છે તે બધા જ મનને સમજાવવામાં નિષ્ફળ જાય છે. હકીકતમાં મનને મનાવવાનો ઉપાય વિનયની અંદર છૂપાયો છે.
૧. દુઃખને આવકારો - આમંત્રણથી આવ્યું છે માટે. ૨. મનને ખાલી ન રાખો – ધર્મધ્યાનથી પરોવી દો. ૩. વધુ દુઃખી ન થવા – દુઃખના મૂળને શોધો. ૪. આસક્તિ ન રાખો – સંતોષી નર સદા સુખી.
વિનય એટલે વિ = વિશેષપૂર્વનું, નય = લઈ જાવ. આ અર્થ જો મનમાં બેસી જાય તો માનવીની અભિલાષાઓ પૂર્ણ કરનાર અથવા તેની નજીક લઈ જનાર
વંદનાત્ વાંછીત ફલ. ૧૦૦
