________________
સંસારમાં ઘણા જીવો ભોગસુખ ક્ષેત્રમાં રચ્યા-પચ્યા પણ રહે છે ને તેનો ત્યાગ કરવામાં આનંદ માનનારા પણ છે. સુખ જડ પદાર્થમાં નથી. જડથી નિવૃત્તિ લેવી એટલે પરમ આનંદની અનુભૂતિ. આનંદ શરીરના માધ્યમથી અને આત્માના સહયોગથી અનુભવાય છે. છતાં આત્માનો અનુભવિત આનંદ સર્વોત્તમ ત્યાગમાં છે. જે કાંઈ સુખ છૂપાયું છે તે ભોગવવામાં નથી. સુખી વ્યક્તિ સંપૂર્ણ સુખ મેળવવા શરીરનો સાથ માગે છે પરંતુ જે કર્મ જન્મ સુખ છે તે વધુ સમય સુખ આપવા સમર્થ નથી. સુખ વાપરવા માટે નહિં સાચવવા માટે છે. વાપરશો તો દુઃખ આવશે ને દુઃખ વાપરી-ખપાવી દેશો તો તેની શક્તિ નબળી કરશો તો વધુ સુખ વધારશે.
ધર્મક્રિયા અવિવેકી, ઉતાવળથી કરવા ખાતર જ કરવાનું માનનાર હોય છે. જ્યારે વિવેકી દરેક ક્ષેત્રમાં સુખ, શાંતિ, સમતાથી ધર્મ કરવા પુરુષાર્થ કરનારા છે. ઉતાવળે ખાનાર, બોલનાર, ચાલનાર, નિર્ણયો લેનારને પાછળથી પસ્તાવું પડે છે. માટે જ વૃદ્ધાનુજ બનવા આગ્રહ કરાયો છે.
મેતારજ મુનિ સોનીના ઘરેથી નિર્દોષ ગોચરી લઈ જંગલની કેડીએ ગયા. પાછળ સોની પણ દોડતો દોડતો જઈ મુનિને ‘જવલા' આપી દેવા વિનંતી કરી. મુનિ મૌન છે. કારણ સાચું કહે તો ક્રૌંચપક્ષીનો જીવ જોખમમાં પડે છે. ખોટું બોલે તો પાપ લાગે છે. સોની અકળાયો. મુંઝાયો અંતે મુનિને મરણાંત ઉપસર્ગ કરી ઘરે ગયો. તે દરમ્યાન ઘરમાં ક્રૌંચપક્ષીની વિષ્ટામાં જવલા વિખરાયેલા જોયા. હવે શું કરવું ? સોની મુંઝયો. શુભ ભાવે મુનિની ક્ષમા માગી મુનિનો વેશ લઈ સાધુ થયો.
જો ઉતાવળે આવો નિર્ણય લીધો ન હોત તો ? વૃદ્ધાનુંજ ગુણ દ્વારા પ્રાશ પુરુષની સલાહ લીધી હોત તો ? અયોગ્ય ન થાત. માટે જ જીવનમાં આવા હિતકારી મિત્ર–વૃદ્ધાનુજની જરૂર છે.
ટૂંકમાં વૃદ્ધો જે અનુભવી, સમજદાર, વિચારક છે, તેઓની સંગતિ કરો. સત્સંગ કરો. તેઓનો ચહેરો કરમાઈ ગયો છે, એમ ન માનતા મુખ ઉપરની એક એક લીટીમાં અનુભવોની રેખાઓ છે. કદાચ તેઓના હાથ કાંપતા હોય, જીભ તોતડાતી હોય, માન-કમ્મર ઢળી પડી હોય તો તેમાંથી તમે સંદેશ લો કે આવી મારી પણ પરિસ્થિતિ આવશે. માટે ધર્મના દ્વારે જઈ કાંઈક કરી લઉં. જેમ માતા ૧૦૦ શિક્ષકની ગરજ સારે છે તેમ આ વૃદ્ધોને પણ કાંઈ ઓછા ન સમજતાં.
વૃદ્ધો જ્યારે જુવાન હતા ત્યારે તેઓએ પાળેલા આચાર, વિચાર, વર્તન તેઓને સ્થિર કરે છે અને એ સ્થિરતા જ નવા-બીન અનુભવીઓને ઉપયોગી થાય છે. જીવનમાં આવો સત્સંગ કરી ધર્મમાં સ્થિર થઈએ. ધર્મનું શાંતિથી આરાધન કરી જીવન સફળ કરીએ એજ અભ્યર્થના...
અંતે – એકબીજાની કીર્તિ સાંભળી મળવાનું થાય તે ગુણાનુબંધ અને બીજાની સારી વાતો-ગુણો સાંભળી મદદરૂપ થવાની ભાવના થાય તે પણ ગુણાનુબંધ. તેનાથી આગળ વધીએ ત્યારે જ વૃદ્ધાનુજ સુધી પહોંચાય. ત્યાંજ જીવન વિકાસનું અસ્તિત્વ છે.
e
