________________
વિકસે છે અને પરંપરાએ સમ્યગૃજ્ઞાનના સહારે કેવળજ્ઞાન-કેવળદર્શનનો આત્મા સ્વામી બને છે.
હરિભદ્ર પંડિત જ્ઞાતે બ્રાહ્મણ હતા. સત્યના શોધક બન્યા. સમ્યગુદર્શનના અભાવે ઘણો સમય વીતરાગ પ્રભુના તત્સ્વરૂપને જાણી-સમજી ન શક્યા. અંતે શકસ્તવ (નમુત્થણ)*ના અર્થ ચિંત્વનના સહારે સમ્યગુદર્શનમાં સ્થિર થઈ ધન્ય બની ગયા. ૧૪૪૪ ગ્રંથો બનાવી જૈન શાસનને પોતાની જ્ઞાનભક્તિ અર્પણ કરી. જ્યારે અંગારમદકાચાર્ય અભવિ આચાર્યશ્રી સમ્યગદર્શનાદિના અભાવે અનેકાનેક આત્માને ઉત્તમ દેશના આપી મોક્ષ સુધી પહોંચાડી શક્યા પણ પોતે ન કર્યા. તેમના જન્મમરણ ન ઘટ્યા.
નિસંકિઅ નિર્ધાMિઅ, નિવિતિગિચ્છા અમૂઢદિદ્ધિ અ;
ઉવવુડ થિરીકરણે, વચ્છલ્લપ્રભાવણે અઢ. (૩) ચારિત્રાચાર = પાંચ સમિતિ, ત્રણ ગુપ્તિયુક્ત આઠ પ્રકારના ચારિત્રના આચાર છે. ચારિત્રના શુદ્ધ પાલનમાં આ આચાર મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. તેમાં પણ મન ઉપરાંત સ્પર્શ (કાયા), રસના (વચન), ચક્ષુ (આંખ) એ ત્રણ ઈન્દ્રિયોના વિષયોનો અવાંતર રીતે સદુપયોગ કરવાનું તેમાં માર્મિક સૂચન છે. જે આત્મા પાપથી મુક્ત થવા ઈચ્છતો હોય તેના માટે આ ૮ આચાર (ફટકડી પાણીને શુદ્ધ કરે તેમ) આત્મશુદ્ધિ માટે ઘણા જ ઉપયોગી છે.
ચારિત્રનું ઉત્તમ પ્રકારે નીચેના મહાપુરુષોએ આરાધન કર્યું. * મનથી – પ્રસન્નચંદ્ર આર્તધ્યાનમાંથી ધર્મધ્યાન કરી કેવળી થયા. * કાયાથી – અઈમુત્તા મુનિએ વિરાધનાનું ઈરિયાવહિ વિધિ દ્વારા પ્રાયશ્ચિત્ત
કરી કૈવલ્યજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. * વચન - (શ્રવણ કરી) ચંડકૌશિક, ચંદનબાળા, ચંડરૂદ્રાચાર્ય વચન
સાંભળી ચિંતન કરી તરી ગયા. * આંખથી– ઈલાચીકુમારે દ્રશ્ય જોઈ પોતાની નિંદા કરી કેવળી બન્યા.
પણિહાણ જોગજીત્તો, પંચહિં સમિઈહિં તહીં ગુહિં;
એસ ચારિત્તાયારો, અવિહો હોઈ નાયવો. (૪) તપાચાર – ભવભીરૂ આત્મા કાયાની માયા ત્યજી ચિકણા કર્મ ખપાવવા માટે શક્તિને ગોપવ્યા વિના તપ કરી આત્માનું કલ્યાણ કરે છે. જ્યારે ભારેકર્મી આત્મા તપના સ્થાને લાંઘન અનિચ્છાએ કરી કર્મ બાંધે છે.
ધર્મ કે તપ નિયાણું કરીને અથવા માયા કરીને કરનારની પ્રવૃત્તિ એકડા વિનાના મીંડા જેવી સમજવી. બાહ્ય-અત્યંતર તપનું આરાધન નીચેના ભાગ્યશાળીઓએ ઉત્તમ પ્રકારે કરી ભવસાગર તરી ગયા. * લલિતવિસ્તરા ગ્રંથ. • વિશ્વભૂતિની જેમ. . લક્ષ્મણા સાધ્વીની જેમ. ३४
