Dharm Mahelna 21 Pagathiya

Author(s): Harishbhadravijay
Publisher: Navjivan Granthmala

Page 75

બસ, મનડાએ છેલ્લે માની લીધું, પાણી મટકામાં પધરાવી નિદ્રાદેવીનું શ્રાવકે શરણ લીધું. આનું જ બીજું નામ અતિક્રમ, વ્યતિક્રમ, અતિચાર ને અનાચાર. જીવને પાણી પીતા વાળ્યો એટલે અનાચારના પાપથી બચાવ્યો. એ બચાવવાનું કામ લજ્જાળુ સ્વભાવે કર્યું. પાપના ડરે કર્યું.*
કેટલાક લજ્જાના કારણે જીવન સુધારનારાઓના ઉદાહરણ : ભરત મહારાજા ઉપર ઉગામેલી મુદ્દીને મસ્તકના લોચમાં ફેરવનાર બાહુબલિજીને પિતા તુલ્ય ભાઈની લજ્જા કામ આવી. તરતમાં પરણેલી નાગિલાને છોડી સંયમ સ્વીકારનાર ભવદેવને પોતાના સંયમી ભાઈની જ લજ્જા નડી હતી. બૌદ્ધ ભિક્ષુઓને કડકડતાં તેલની કડાઈમાં નાખી દેવા સુધીના કુર પરિણામોથી હરિભદ્રસૂરિજીને ઉપશમ ભાવમાં લાવવાનું કામ ગુરુદેવના સંદેશાની શરમે
રૂપવંતિ સ્ત્રીને ત્યાં નિવાસ કરતા અરણિક મુનિવરને ફરી સંયમી જીવનમાં
સ્થિર કરનાર સાધ્વીમાતાની લજ્જાએ જ કામ કર્યું. * મેઘકુમાર ભ. મહાવીરને ઓઘો-મુહપત્તી આપવા ગયા પણ ઉચ્ચ કુળમાં
જન્મેલા આત્માને પ્રભુના પૂર્વભવ સંબંધિના વચનોએ તેઓને સંયમમાં સ્થિર કર્યા.
આવા અનેકાનેક ઉદાહરણો દ્વારા પતનની ખાઈમાંથી આત્મોત્થાનના શિખર સુધી લઈ જનાર પાપથી નિવૃત્તિ અને ધર્મમાં પ્રવૃત્તિ કરવાનું સત્વ પેદા કરનાર લજ્જાનુણધારી આત્માઓને કોટીશઃ વંદન...
લજ્જાળુ વ્યક્તિ પાંચ મહાવ્રતોનું પાલન કરે છે તેને – અહિંસાના પાલન દ્વારા સુંદર તન મળે, સત્યના પાલન દ્વારા સુંદર વચન મળે, અચોર્યના પાલન દ્વારા સુંદર ઘન મળે, બ્રહ્મચર્યના પાલન દ્વારા સુંદર ઈન્દ્રિય મળે, અપરિગ્રહતાના પાલન દ્વારા સુંદર મન મળે. ભાષાના પ્રકાર : આલાપ – થોડું બોલવું.
અનાલાપ – ખરાબ બોલવું. ઉલ્લાપ – મર્યાદા ઓળંગીને બોલવું. અનુલ્લાપ – મૌન રહેવું. સંલાપ – પરસ્પર બોલવું.
પ્રલાપ – વ્યર્થ બબડાટ કરવો. વિપ્રલાપ – વિરુદ્ધ વાણી બોલવી. * સંસાર ઘસાય તેનું નામ ધર્મ, પૈસાની મૂચ્છ ઘસાય તે દાન, વાસના મનથી ઘસાય તે શીલ, - ખાવા-પીવાની ઈચ્છા ઘસાય તે તપ અને મનની પ્રવૃત્તિઓ ઘસાય તે ભાવ.
૫૦.