________________
ઝઘડી પડ્યો. એટલું જ નહિં પણ વિના કારણે વૃદ્ધાને માર મારી તેનો ભાર ઉપાડી ઉતાવળે પગલે ટૂંકા રસ્તે આશ્રમની વાટે ચાલી નીકળ્યો.
રૂદ્રકને ડર હતો કે જો અંગર્ષિ મારી પહેલા આશ્રમમાં પહોંચી જશે તો મારી બાજી બગડી જશે એટલે એક શ્વાસે જલદી પંથ કાપતો એ આશ્રમે પહોંચ્યો. ત્યાં જઈ થાક ઉતારે તે પહેલાં જ ઉપાધ્યાયજીને ઘબરાતા નાટકીયા સ્વરે કહ્યું...
‘‘ઉપાધ્યાયજી, ઉપાધ્યાયજી, ભારે થઈ છે. તમારા માનીતા, લાડીલા અંગર્ષિ શિષ્યે લાકડાં કાપવાના બદલે એક જ્યોતિર્યશા વૃદ્ધાનું જીવન જંગલમાં ટૂંકુ કરી નાખ્યું છે. તેને માર મારી તેનો લાકડાંનો ભારો ઝૂંટવી–ઉપાડી થોડીજ વારમાં આપની પાસે આવશે. આવું કાળું કૃત્ય કરતાં એને સહેજ પણ શરમ ન આવી. તેથી હું તમોને સમાચાર આપવા ઉતાવળે આવ્યો છું. હાથીના દાંત બહારના જૂદા અંદરના જૂદા, જે બહારથી સારા હોય તે અંદરથી કેવા કાળા હોય તેનું આ ઉદાહરણ છે.’’
ઉપાધ્યાયજી રૂદ્રકની વાત સાંભળી એક ક્ષણ અવાક થઈ ગયા. શું અંગર્ષિએ સાચે જ આવું કર્યું હશે ? જો એમ જ હોય તો તેવા અયોગ્ય શિષ્યને આશ્રમમાં રખાય જ કેમ ? તેટલામાં જ અંગર્ષિ લાકડાંનો ભારો ઉપાડી આશ્રમમાં આવ્યો. તેનું મુખ તડકાના કારણે લાલચોળ થઈ ગયું હતું. આખું શરીર પરસેવાથી રેબઝેબ થઈ ગયું હતું. શાંતિનો શ્વાસ લેવા ભારાને જમીન ઉપર મૂકી એક ક્ષણ ઊભો રહ્યો ત્યાંજ ઉપાધ્યાયે ક્રોધાવેશમાં આવી કહ્યું. 19. (પાપી, અહિંથી નીકળી જા. મારી નજર ન પડે ત્યાં સુધી દૂર દૂર ચાલ્યો જા. તું પાપી છે. તારા કારણે મારું અને આશ્રમનું નામ કલંકિત થશે. કુકર્મ કરનારનું મોઢું જોવામાં પણ પાપ લાગે. આવો મનનો મેલો હોઈશ તેવી કલ્પના પણ મને નહોતી.
2523
ઉપાધ્યાયે કઠોર વચન કહી કાંઈપણ પૂછ્યા–સાંભળ્યા વગર અંગર્ષિનો હાથ પકડી આશ્રમની બહાર કાઢી દરવાજો બંધ કર્યો. હવે ઉપાધ્યાયજીને મનમાં શાંતિ થઈ. અસત્ય વચન બોલનાર રૂદ્રક પણ વેરની વસુલાત બરાબર થઈ તેથી મનમાં ને મનમાં આનંદીત થયો.
વગર વાંકે શિક્ષા પામેલ અંગર્ષિ સમતાભાવે પોતાના કર્મને દોષ આપતો નગરીની બહાર ધીરે ધીરે પહોંચી ગયો. કડકડતી ભૂખ લાગી હતી, ગળું સુકાઈ ગયું હતું. ક્યાં જવું ? કોની પાસે ખાવાનું માગું ? એ વિચારે એક ઝાડની નીચે પત્થર પર બેઠો.
એક ક્ષણ આંખો બંદ કરી વિચાર્યું કે, જે ચંદ્ર હંમેશાં શિતળતા જ આપે તેમાંથી અંગારાની વૃષ્ટિ કેમ થાય ? તેમ આજે પ્રિયવાદી, હિતકારી, મીઠાં મધુર શબ્દ ઉચ્ચારનારા ગુરુદેવના શ્રીમુખેથી આવો અગ્નિનો વરસાદ મારા ઉપર કેમ થયો ? શું તેમાં ગુરુદેવની સમજફેર છે ? ના... ના. એ તો બધું મારાજ પાપકર્મોનો ઉદય છે. ઉપાધ્યાયજી તો નિમિત્તરૂપ છે.
૧૭
