________________
આરાધક-વિરાધક ચતુર્ભાગી શીલ બંને નથી, અને જેઓ સર્વવિરતિ ગ્રહણ કરીને રહેલા છે પરંતુ અપ્રજ્ઞાપનીય અસથ્રહવાળા છે તેવા અસદ્ગહવાળા જમાલિ આદિમાં દ્રવ્યશ્રત છે તે ભાવશીલનું કારણ નથી, અને અપ્રજ્ઞાપનીય અસગ્રહવાળા હોવાથી તેમનું આચરણાત્મક દ્રવ્યશીલ સમ્યકુશ્રુતનું કારણ નથી; તેથી અપ્રજ્ઞાપનીય અસગ્રહવાળા જીવોનું દ્રવ્યશ્રુત અને દ્રવ્યશીલ પરસ્પર સંગતિથી સંકળાયેલું નહિ હોવાને કારણે તેવા જીવો સર્વવિરાધક
અહીં ટીકામાં કહેલ “પ્રત્યેના' શબ્દથી મિલિતનો ભાવ અને મિલિતનો અભાવ ગ્રહણ કરીને બે ભાંગા પ્રાપ્ત થાય છે તે આ રીતે-શ્રુત અને શીલ એ બે મિલિતનો ભાવ હોય ત્યારે સર્વઆરાધક ભાંગો પ્રાપ્ત થાય છે અને શ્રુત અને શીલ એ બે મિલિતનો અભાવ હોય ત્યારે સર્વવિરાધકમાંગો પ્રાપ્ત થાય છે. અને સમુદાય શબ્દથી અમિલિતનો ભાવ અને અમિલિતનો અભાવ ગ્રહણ કરીને બીજા બે ભાંગા પ્રાપ્ત થાય છે તે આ રીતે- શ્રુતથીઅમિલિત એવું શીલ જયારે હોય છે ત્યારે તેના ભાવથી દેશઆરાધક ભાંગો પ્રાપ્ત થાય છે, અને શ્રુતથીઅમિલિત એવા શીલના અભાવથી દેશવિરાધક ભાંગો પ્રાપ્ત થાય છે. શ્રુતથી અમિલિત એવા શીલના અભાવવાળા સમ્યગ્દષ્ટિ છે. જો કે સમ્યગ્દષ્ટિમાં શ્રુત છે, તો પણ રત્નત્રયીથી છૂટું પડેલ જે શીલ છે તે શીલ શ્રુતથી પણ છૂટું પડેલું છે, અને તે શીલ અપુનબંધકને હોય છે, તેવું શીલ સમ્યગ્દષ્ટિમાં ક્વચિત હોય તો પણ તેના સૂક્ષ્મબોધને અનુરૂપ તે શીલ નથી. તેથી શ્રુતની સાથે અમિલિત એવા શીલનો અભાવ સમ્યગ્દષ્ટિમાં સ્વીકારીને તેને દેશવિરાધક સ્વીકારેલ છે. • મૃતથી અમિલિત એવા શીલનો ભાવ બોલતપસ્વી અને ગીતાર્થઅનિશ્રિત તપચારિત્રમાં રત એવા અગીતાર્થમાં છે અને તેઓ અપુનબંધક છે. તેથી તેઓ દેશઆરાધક
સમ્યદૃષ્ટિમાં શ્રુત હોવા છતાં શ્રુતજ્ઞાનથી નિષ્પન્ન ભાવશીલ નહિ હોવાને કારણે શીલરૂપ એક દેશનો તે વિરાધક છે તેથી સમ્યગુષ્ટિ દેશવિરાધક છે.
(૩) આ કથનથી એ ફલિત થાય છે કે સર્વઆરાધક ભાંગામાં સમ્યફ શ્રુતજ્ઞાન છે અને તેનાથી નિયંત્રિત શીલ છે. તેથી મિલિત એવા શ્રત અને શીલ દ્વારા શીલવાનશ્રતવાન એ ભાંગો પ્રાપ્ત થાય છે.
(૪) સર્વવિરાધક ભાંગામાં શ્રુત અને શીલ બને નથી તેથી અશીલવાનઅશ્રુતવાન એ ભાંગો પ્રાપ્ત થાય છે. આ સર્વવિરાધક ભાંગો સંસારના રસિયા સર્વ જીવોમાં હોય છે અને કેટલાક જીવો કોઈ નિમિત્તને પામીને શાસ્ત્ર ભણતા હોય છતાં
